III - PHÒNG BỆNH
CÁCH TỐT NHẤT ĐỂ SỐNG THỌ
1— LỜI KHUYÊN
DÀNH CHO MỌI NGƯỜI
Tác giả: Hồng
Chiêu Quang
Huỳnh Phụng Ái
(biên dịch) – Bài đăng 18-10-2012
Trân trọng sức khỏe!
Tận hưởng sức khỏe!
Sáng tạo sức khỏe!
Nếu bạn còn trẻ, và mong muốn được sống vui vẻ và khỏe mạnh,
hãy đọc quyến sách này!
Nếu bạn đã già, và mong muốn sống khỏe sống lâu, hãy đọc
quyển sách này!
Nếu bạn nghèo khó, không đủ sức mua thuốc men giá đắt,
hãy đọc quyển sách này!
Nếu bạn giàu có, nhưng lại kém sức khỏe và kém vui, hãy đọc
quyển sách này!
Chỉ cần trích 4
giờ ít ỏi đọc kỹ quyển sách này, nó sẽ mang lại 36.000 ngày thu hoạch quí giá
cho cả cuộc đời bạn!
ĐÔI NÉT VỀ TÁC
GIẢ
Trong các năm gần đây, ở Trung Quốc (TQ) dường như không
có một tài liệu y khoa nào lại có những bản truyền tay và photo nhiều như tài
liệu về lời khuyên sức khỏe của giáo sư Hồng Chiêu Quang.
Giáo sư Hồng Chiêu Quang sinh năm 1939 tại Phước Kiến, tốt
nghiệp học viện Y khoa Thượng Hải. Nhận lời mời của các tỉnh thành Trung Quốc,
ông đã có nhiều buổi nói chuyện về chuyên đề "Y học dự phòng", nội
dung như tiếng chuông báo động cảnh tỉnh dư luận, mang lại nhiều ý kiến phản hồi
sôi nổi trong cộng đồng, nhiều khán thính giả đã tâm sự rằng: nếu sớm được nghe
giáo sư giảng giải, sẽ ko đến nỗi phải lâm bệnh nặng làm liên lụy tới gia đình
và người thân. Thậm chí nhiều khán thính giả còn nhận xét rằng: Nếu sớm nghe
ông giảng giải, sẽ không vì quan niệm sai lầm, hoặc thiếu hiểu biết, mà dẫn tới
căn bệnh hiểm nghèo, tử vong hoặc trở thành người thực vật vô tri vô giác. Việc
phòng ngừa trước khi phát bệnh chẳng những giảm một cách đáng kể nỗi đau bệnh tật
cho mọi người, đồng thời còn nâng cao tuổi thọ bình quân của toàn dân, tiết kiệm
một khối lượng lớn nguồn vốn của quốc gia, nhìn chung môn y học dự phòng của
Giáo sư Hồng Chiêu Quang đem lại hiệu quả cao mà lại ít tốn kém.
Quyển sách này
được giáo sư Hồng Chiêu Quang tập hợp lại trên cơ sở các bài phát biểu của ông.
Để giúp bạn đọc dễ dàng nắm vững nội dung, sách được chia thành các chương quan
niệm, chương tu thân và dưỡng tâm., thêm tiêu đề chú thích, nhấn mạnh những đoạn
đặc biệt quan trọng và mang ý nghĩa cảnh tỉnh, nhằm giúp bạn đọc nắm vững nội
dung.
LỜI TỰA
Đầu năm 2003, tình cờ chúng tôi được một người bạn tặng
cho quyển sách "Kiện khang trung cáo" tức (Bác sĩ tốt nhất là chính
mình) của giáo sư Hồng Chiêu Quang. Người bạn cho biết là ở Trung Quốc người ta
tranh nhau mua sách này gửi cho bạn bè thân quen làm quà tặng. Cảm thấy thú vị
nên trong vòng 2 đêm chúng tôi đã đọc xong tập sách trên, điều làm chúng tôi
thích thú nhất là tính thực tế và dí dỏm của sách, giúp người đọc "đọc là
hiểu ngay, hiểu và làm được, có thể nhận thấy kết quả sau khi thực hành
"...Ai ai cũng đều xem việc có trong tay quyển "Bác sĩ tốt nhất là
chính mình" này là một niềm hân hoan, hạnh phúc và hợp thời.
Việc chú tâm đi vào nghiên cứu môn y học dự phòng của
giáo sư Hồng là do phát hiện hai hiện tượng trái ngược: Trong khi tỉ lệ căn bệnh
tim mạch và tai biến mạch máu não có xu hướng giảm ở các nước kinh tế phát triển,
thì lại có xu hướng tăng ở Trung Quốc, xét về nguồn kinh phí y tế, Trung Quốc
chủ yếu chi cho công tác điều trị, tức là khâu khắc phục hậu quả. còn ở các nước
phát triển lại chi nhiều cho giáo dục sức khỏe và phòng bệnh. Từ đó, ông nảy
sinh một ý nghĩ "Chỉ khi phổ cập đến cộng đồng, y học mới phát huy tác dụng
tốt nhất". Ông mạnh dạn đi vào nghiên cứu chuyên ngành, bắt đầu con đường phổ
cập kiến thức phòng bệnh. Còn về nguồn gốc các buổi thuyết trình sức khỏe thì
như lời ông kể: ban đầu chỉ là buổi tâm sự bên cạnh giường bệnh của một bệnh
nhân nào đó, dần dần, câu chuyện của ông thu hút những bệnh nhân khác. họ tụ tập
lại và lắng nghe, thế là trở thành buổi tọa đàm trong phòng bệnh, rồi từ phòng
bệnh này tới phòng bệnh khác., bệnh viện này tới bệnh viện khác, nhiều bệnh
nhân và y bác sĩ đã thu hoạch được nhiều điều bổ ích qua các buổi nói chuyện của
ông nên đã truyền tai nhau từ người này sang người khác, cuối cùng thì toàn
thành phố Bắc Kinh đều biết bác sĩ Hồng Chiêu Quang, thế là bắt đầu cuộc hành
trình thuyết giảng của giáo sư từ đơn vị này tới đơn vị khác, từ tỉnh thành này
tới tỉnh thành khác trên khắp xứ sở của Vạn lý trường thành.
Tóm lại, những lời
khuyên sức khỏe bình dị do ông đề ra, chính là sự kết hợp giữ tri thức khoa học
và nhận thức về cuộc sống một cách tài tình, hàm chứa trình độ y khoa dầy dặn
và từng trải trong cuộc đời, nên nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt của độc giả.
Vì vậy, chúng tôi quyết định dịch quyển sách này ra tiêng Việt để phục vụ bạn đọc,
Hy vọng, rằng sau khi xem xong sách chúng ta càng trân trọng sức khỏe, hưởng thụ
sức khỏe và sáng tạo sức khỏe!
PHẦN I
QUAN NIỆM
Chỉ cần có quan niệm và biện pháp đúng đắn, lẽ ra con người
có thể thọ đến 120 tuổi.
Theo nguyên lý sinh học, con người có thể sống tới 120 tuổi.
Nhưng trên thực tế, con người đã mắc bệnh, tàn tật rồi tử vong trước thời gian
đó. Vậy thì thật ra người ta có thể thọ đến bao nhiêu tuổi?
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế thế giới, giai đoạn
trung niên phải là trước tuổi 65, từ 65-74 là người cao tuổi trẻ, còn 75-90 tuổi
mới chính thức là người già. 90 tuổi đến 120 tuổi mới là người cao tuổi già.
Theo nguyên lý của sinh học, tuổi thọ của động vật có vú gấp 5-6 lần so với
giai đoạn sinh trưởng của chúng. Nếu giai đoạn sinh trưởng của con người được
tính từ thời điểm mọc chiếc răng sau cùng (từ 20-25 tuổi), thì tuổi thọ ngắn nhất
phải là 100 tuổi, dài nhất là 150 tuổi, nên tuổi thọ bình quân được công nhận
phải là 120 tuổi.
Trong suốt quá trình 120 năm đó, nếu chúng ta có thể giữ
gìn sức khỏe, đạt tới tiêu chuẩn trước 70 tuổi không bệnh tật, 80,90 tuổi vẫn
khỏe mạnh thì sống tới 100 tuổi sẽ chẳng còn là ước mơ hão huyền, vì đó là quy
luật sinh học bình thường. Nhưng khi nhìn lại thực tế cuộc sống, tuổi thọ bình
quân chỉ đạt tới 70, nghĩa là sống ít hơn 50 tuổi so với quy luật thường. Còn
đáng lẽ phải sống khỏe mạnh tới 70-90 tuổi, con người lại sớm đau yếu lúc bước
vào ngưỡng cửa 40, mắc chứng bệnh nhồi máu cơ tim lúc 50, chết khi mới hơn 60,
cũng là sớm có bệnh hơn 50 năm so với quy luật bình thường.
Sớm mắc bệnh, sớm tàn tật, sớm tử vong đã trở thành hiện
tượng phổ biến trong xã hội thời nay.
Xưa kia người ta thường quan niệm rằng: Người giàu
có ăn không ngồi rồi, sức khỏe mới yếu, thật ra thiếu hiểu biết về chăm sóc sức
khỏe ban đầu mới là nguyên nhân chính dẫn tới sức khỏe yếu. So sánh giữa
người da trắng và da đen sinh sống ở Mỹ, người da trắng kinh tế khá, đời sống vật
chất hơn hẳn người da đen, tỉ lệ mắc chứng bệnh cao huyết áp, nhồi máu cơ tim
và ung thư cũng ít hơn nhiều so với người da đen. Vì vậy, tuổi thọ cũng cao
hơn.
Giới trí thức ở Mỹ có địa vị cao, thu nhập cao, tỉ lệ mắc
bệnh cũng thấp hơn so với giới công nhân thợ thuyền. Nguyên do là giới trí thức
ở Mỹ có nền giáo dục về sức khỏe, kiến thức vệ sinh, ý thức bảo vệ sức khỏe cao
hơn.
Theo số liệu thống kê của tôi, nhiều học sinh tiểu học ở
Bắc Kinh đã mắc chứng bệnh cao huyết áp. Học sinh trung học đã bị chứng xơ cứng
động mạch. Khi kinh tế phát triển, đời sống vật chất ngày càng cải thiện, lẽ ra
con người phải sống tốt sống khỏe hơn trước mới đúng, nhưng tại sao có nhiều
người lại chết sớm hơn? Dư luận cho rằng: chính nền kinh tế phát triển, cuộc sống
sung túc là nguyên do dẫn tới các chứng bệnh tai biến tim mạch, tiểu đường, ung
bướu!
Đó là một nhận định hoàn toàn sai lầm! Nền văn minh vật chất
không gây nên tội. Nguồn gốc sâu xa chính là sự nghèo nàn về văn mình tinh thần,
yếu kém về kiến thức y học dự phòng, Tỉ lệ mắc bệnh thấp và điều kiện kinh tế
cao của người da trắng so với tỉ lệ mắc bệnh cao và điều kiện kinh tế thấp của
người da đen ở Mỹ là một minh chứng rõ ràng. Còn giới trí thức ở Mỹ có địa vị
cao, thu nhập cao, tỉ lệ mắc bệnh thấp, tuổi thọ cao hơn so với giới lao động
chân tay là minh chứng thứ hai.
Qua đó cho thấy,
nhân dân Trung Quốc bị bệnh nhiều, hoàn toàn không do no đủ về đời sống vật chất,
mà chỉ tại thiếu thốn về văn minh tinh thần. Chỉ cần người người dân có ý thức
nâng cao kiến thức y tế và nắm vững biện pháp giữ gìn sức khỏe, thì việc vừa
phát triển kinh tế, cải thiện đời sống, vừa có thêm sức khỏe là việc nằm trong
tầm tay của chúng ta.
NHIỀU NGƯỜI
KHÔNG CHẾT VỀ TẬT BỆNH MÀ CHẾT VÌ NGU DỐT.
Xin kể với các bạn một chuyện thật 100% có một người đàn
ông chỉ vì khuân số cải trắng trị giá 12 ngàn đồng lên lầu, mà dẫn tới hậu quả
phải tốn hơn 120 triệu đồng tiền thuốc men, suýt chút thì bỏ mạng! Nếu trước đó
ông ta có kiến thức về sức khỏe, biết rằng một con người xưa nay ít làm việc nặng
đột nhiên quá gượng sức sẽ có hậu quả thảm hại ra sao, thì sẽ chẳng bao giờ mắc
sai lầm tương tự.
Hiện nay có những căn bệnh nào uy hiếp tới tính mạng của
chúng ta? Theo thống kê, chứng bệnh tim mạch đứng đầu bảng vào năm 2000 trên
toàn thế giới có tới 20 triệu người chết vì căn bệnh này, chiếm 1/3 tổng số người
tử vong. Tổng Giám đốc của Tổ chức Y tế thế giới đã phát biểu: chỉ cần áp dụng
tốt biện pháp dự phòng sẽ giúp giảm hơn phân nửa số tử vong. Có nghĩa là có một
nửa trường hợp tử vong đáng lý có thể ngăn chặn. Nên các chuyên gia cho rằng:
nhiều người không chết vì bệnh tật mà là chết vì dốt kiến thức y học. Muốn
không chết bởi ngu dốt, chết bởi thiếu hiểu biết, hãy ngăn chặn những căn bệnh
ngay từ ban đầu.
Xin đơn cử một ví dụ: một ông cụ đang mang trên mình chứng
nhồi máu cơ tim, cần tránh mọi sự căng thẳng, gắng gượng quá sức. Vậy mà do thiếu
hiểu biết, có lần cho thu dọn nhà cửa, thay vì chỉ nên khuân một lần 2 đến 3
quyển sách, ông đã khuân một lần cả chồng sách, gắng gượng quá sức, tim đột
nhiên ngừng đập, tuy cấp cứu kịp thời, tim đập trở lại, nhưng do thiếu oxy nên
bị nhũn não, trở thành người thực vật, nằm bất động trên giường bệnh. Nếu ông cụ
có kiến thức y học dự phòng, biết người lớn tuổi tuyệt đối không nên lao động
quá sức thì đã chẳng xảy ra cơ sự.
Trong thời kỳ kinh tế còn bao cấp, một người đàn ông sống
ở Bắc Kinh mua rất nhiều cải trắng về nhà, không ngờ hôm sau có tuyết rơi, do
lo cải trắng đặt ở ngoài sân bị tuyết làm hư hỏng, nên đã gắng sức khuân chúng
lên lầu 3, cứ nhiều lần lên xuống để vác cho hết 50kg cải, do ngày thường ít
lao động chân tay, ông thở hổn hển rồi ho dữ dội, cuối cùng ho ra máu, đành phải
đưa đến cấp cứu, chúng tôi tới kiểm tra, mới biết ông ấy đang bị nhồi máu cơ
tim cấp tính, suy tim trái cấp tính, phải tiêm ngay một mũi thuốc đặc trị.
Thưa các bạn,
giá 1g vàng ở Trung Quốc lúc đó mới 200.000 đồng, 0,1g chỉ 20 ngàn đồng, thế mà
mũi tiêm đó đáng giá 30 triệu đồng, may mà còn công hiệu, để làm tan khối máu,
phải tốn tất cả 120 triệu đồng, ông mới lành bệnh. Sau này làm thử một bài
toán, 50kg cải trắng chỉ đáng giá 12 ngàn đồng, anh ta đã vì hà tiện 12 ngàn đồng
mà dẫn tới hậu quả phải tốn 120 triệu đồng, suýt chút mất mạng, thật chẳng đáng
chút nào! Nếu xưa nay ông ấy có hiểu biết về y học dự phòng, thì chẳng xảy ra
điều đáng tiếc này!
ĐIỀU TRỊ MẮC TIỀN
CHẲNG BẰNG DỰ PHÒNG TỪ BAN ĐẦU
Dù thuốc đặc trị tốn đến cỡ nào, cũng không thể sánh bằng
dự phòng!
Tác dụng của việc giáo dục về giữ gìn sức khỏe là hướng dẫn
mọi người dự phòng nhiều thứ bệnh bằng những biện pháp đơn giản. Nền khoa học kỹ
thuật hiện nay ngày một phát triển, tuy giúp điều trị được nhiều thứ bệnh, song
chi phí rất tốn kém, chỉ một số ít người giàu có và địa vị cao mới được hưởng
thụ.
Thí dụ như trường hợp ghép tim, ca đầu tiên mà bệnh viện
AnTrinh Bắc Kinh phẫu thuật ghép tim là trường hợp cô bé 14 tuổi ở Đông Bắc, tốn
hơn 40 triệu đồng, loại thuốc mà cô bé đó uống giá mỗi lọ 100ml là 1 triệu đồng,
tiêm mỗi mũi thuốc tốn 1,5 triệu đồng, quá đắt!
Còn bệnh động mạch vành, tuy có thể điều trị bằng kỹ thuật
đặt ống thông tim, ống này chỉ dài 3cm, rộng 3mm, cân nặng không đến 0,5g mà
giá đến 50 triệu đồng. Nhưng kỹ thuật cao cũng không thể giúp bệnh nhân hồi phục
như thơi chưa bị bệnh, cho nên không bị mắc bệnh mới là điều tốt nhất.
Chúng ta muốn khống chế bệnh cao huyết áp, đơn giản chỉ cần
uống thuốc hàng ngày là có thể giảm tối đa nguy cơ xuất huyết não. Một khi bị
tai biến mạch máu não, bắt buộc phải phẫu thuật mở hộp sọ hút máu bầm, dù sống
lại cũng tàn tật. Đừng phát bệnh vẫn hơn!
Có một ông mắc chứng bệnh cao huyết áp đã hơn 12 năm, có
điều kỳ lạ là uống thuốc giảm áp thì thấy khó chịu, ngược lại không uống thuốc
thì dù huyết áp lên cao đến tới 200ml cũng chẳng sao,12 năm sau ông mắc chứng bệnh
xơ cứng động mạch, chứng urem.ia, thay máu hàng tuàn 3 lần, một năm tốn 180 triệu
đồng, suốt ngày ngồi lì trên ghế, bà vợ phải chăm sóc ông suốt 12 năm, cuối
cùng ông cũng qua đời.
Thật ra nếu chịu khó uống thuốc hạ huyết áp, ngày tốn
chưa đầy 2000 đồng. Chỉ vì không chịu chữa trị bệnh tật theo đúng phương pháp
khoa học, vừa tốn tiền, phí sức, chịu khổ và không cứu đươc mạng sống. vì vậy kỹ
thuật y khoa dù cao tới đâu cũng không thể sánh bằng phòng bệnh từ thuở ban đầu.
Kinh nghiệm từ nước Mỹ: Người khỏe càng cần sự quan tâm
nhiều hơn của xã hội.
Các công ty ở Mỹ
rất biết quí trọng đội ngũ công nhân có sức khỏe tốt. Song nhìn lại nhiều nước
trên thế giới, chưa hẳn đã tận tâm chăm sóc người khỏe mạnh. Xã hội thường chỉ
chú tâm chăm lo cho những kẻ đau yếu, càng bệnh nặng càng nhiều người thăm viếng
hỏi han. Chúng ta gọi quan niệm này là trọng điều trị, khinh phòng bệnh.
Xin bàn kỹ về vấn đề quan niệm. Muốn đẩy mạnh công tác
phòng bệnh ban đầu, trước hết cần phải thay đổi quan niệm cũ một cách triệt để,
nếu không sẽ rất khó thành công.
Thế nào gọi là
thay đổi quan niệm?
Trước tiên chúng ta phải nghiệm ra một điều rằng: nhiều
căn bệnh xã hội thời nay chủ yếu được bắt nguồn từ lối sống thiếu văn minh. Nói
cách khác, chỉ cần chúng ta chịu khó duy trì lối sống văn minh, thì không lo
thiếu sức khỏe.
Thế nào là lối sống văn minh? Gói gọn chỉ 16 chữ: ăn
uống hợp lý, thể dục đều đặn, cai thuốc bớt rượu, tâm trí ổn định. Chỉ cần
làm đúng theo 16 chữ trên, sẽ giúp giảm 55% bệnh cao huyết áp, giảm 75% khả
năng tai biến mạch máu não, 50% bệnh tiểu đường và giảm 1/3 khả năng mắc bệnh
ung thư…kéo dài tuổi thọ hơn 10 năm. Đồng thời tiết kiệm rất nhiều chi phí thuốc
men. Tóm lại lối sống khỏe mạnh tuy đơn giản, song mang lại hiệu quả thật sự lớn
lao.
Tại sao đòi hỏi thay đổi quan niệm? Muốn trình bày rõ về
vấn đề này, xin kể lại sự việc từ đầu.
Nhớ khi tôi có mặt ở Mỹ vào năm 1981 làm công tác nghiên
cứu về y tế dự phòng. Thầy giáo Steinmer là vị giáo sư nổi tiếng thế giới, ông
dẫn tôi tới thăm một khu phố, tham dự một buổi họp của một công ty. Tôi nghe
ông chủ công ty đó tuyên bố phát giải cho các công nhân mà suốt một năm qua
chưa hề nghỉ bệnh. Mỗi người nhận 1 chiếc áo thun, một cây vợt chơi tennis, và
một tờ chi phiếu tiền thưởng tượng trưng. Mọi người nhiệt liệt vỗ tay hoan
nghênh. Tôi chợt nghĩ, ông chủ này thật thông minh, vì công nhân viên của ông
suốt một năm qua chưa nghỉ bệnh, giúp ông tiết kiệm biết bao nhiêu là chi phí
thuốc men, nay chỉ thưởng cho họ 1 ít quà, nếu so với giá trị lao động của họ
thì thật chẳng đáng là bao! Tuy nhiên để động viên công nhân viên yêu thích thể
thao, ông cũng bỏ ra khá nhiều kinh phí để xây hồ bơi, sân chơi tennis, phòng tập
thể dục trong công ty…
Sau khi về Bắc Kinh, tôi thấy nhiều chủ tịch công đoàn,
lãnh đạo đơn vị đều sắp xếp thời gian thăm những công nhân viên bị bệnh nặng, càng
bệnh nặng, càng nhiều người tới hỏi thăm, chỉ có người khỏe chẳng ai màng tới.
Nói như vậy không có nghĩa là không nên hỏi han người bệnh, song người khỏe
càng đáng được khích lệ động viên để mọi người đều cố gắng sống thật khỏe mạnh,
vui tươi. Qua đó cho thấy TQ xưa nay chỉ chú trọng việc điều trị bệnh, bệnh viện
chúng tôi mỗi lần có cán bộ nằm viện tốn ít nhất cũng vài triệu đồng, nghĩa là
có khi nhà nước phải tốn hàng trăm tỷ đồng cho công tác điều trị, nhưng lại
không chịu tốn một xu cho công tác dự phòng. Theo kết luận nghiên cứu của các
chuyên gia: chỉ cần tốn 1 đô la cho công tác dự phòng bệnh tim mạch, sẽ tiết kiệm
được 8,59 đô la về chi phí điều trị về sau. Đồng thời tiết kiệm khoảng 100 đô
la chi phí cấp cứu.
Bản thân tôi
cũng làm thống kê điều tra ở một vùng nông thôn, có một hộ nông dân thu nhập
hàng năm khoảng 400 triệu đồng, khá giàu có, chỉ tiền lì xì cho con cháu nhân dịp
xuân về cũng tốn hơn vài triệu, song khi tới điều tra về vệ sinh môi trường mới
tá hỏa ra cả nhà 7 người chỉ dùng chung một bàn chải đánh răng, vì họ cho rằng
đánh răng là chuyện thừa, có cũng được, không cũng chẳng sao, cả nhà họ có tới
4 người mắc bệnh cao huyết áp. Thật ra, giữ vệ sinh răng miệng có khả năng giúp
giảm bớt rất nhiều chứng bệnh, như xơ cứng động mạch, bệnh tim. ở phương Tây, vấn
đề vệ sinh răng miệng là việc quan trọng hàng đầu, tổ chức Y tế thế giới cũng
luôn nhấn mạnh tác dụng vệ sinh răng miệng. Tóm lại, việc thay đổi quan niệm là
điều cấp bách, nhằm chuyển biến nhận thức từ trị bệnh sang phòng bệnh.
HÊN XUI MAY RỦI NHIỀU LÚC DO SỐ MỆNH AN BÀI
Do
khác nhau về gien, nhiều người nhìn bề ngoài chẳng mấy khác nhau, thật ra lại rất
nhiều điểm chênh lệch. Bạn muốn mình là chú thỏ hên, hoặc con vịt rủi? Tất cả
được quyết định bởi cách bảo vệ sức khỏe.
Các
chứng bệnh xơ cứng động mạch, tiểu đường, ung thư thật ra bắt nguồn từ đâu? Chủ
yếu có hai nguyên nhân: Nguyên nhân bên trong và nguyên nhân bên ngoài. Nguyên
nhân bên trong chủ yếu do gien di truyền, nguyên nhân bên ngoài là nhân tố môi
trường, hai nguyên nhân giao thoa và tác động lẫn nhau.
Nguyên nhân bên trong là một thứ di truyền, một
thứ khuynh hướng, thí dụ: khi cha mẹ bạn đều mắc chứng bệnh cao huyết áp thì
con cái của họ cũng có 45% khả năng mắc chứng bệnh này. Khi cha hoặc mẹ mắc chứng
cao huyết áp, thì có 28% tỉ lệ con cái bị di truyền. Nếu cha mẹ đều bình thường,
thì chẳng lẽ con cái không bị cao huyết áp sao? Cũng bị, song tỉ lệ đó chỉ là
3,5%. Đó là lý do giải thích tại sao có một số người vừa mới ra đời đã mắc chứng
bệnh cao huyết áp, hoặc cholesterol cao, đó là chịu ảnh hưởng nhất định bởi
gien di truyền.
Xin
đơn cử 1 ví dụ:
Chú
thỏ con nên ăn gì? Đáng lẽ thức ăn của thỏ con phải là cà rốt, rau xanh, nếu
như đột nhiên thay đổi khẩu phần của chúng, cho ăn toàn trứng và mỡ, lòng đỏ trứng
chứa cholesterol cao, mỡ là chất béo động vật. 4 tuần sau, chú thỏ khó tránh khỏi
nguy cơ mắc chứng bệnh đau tim.
Thử
làm thí nghiệm này trên vịt Bắc Kinh xem sao? Vẫn cho vịt ăn toàn trứng và mỡ,
kết quả thật kỳ lạ, ngày qua ngày, con vịt chẳng bị cholesterol cao hoạc xơ cứng
động mạch, tất nhiên cũng không bị chứng bệnh tim nào cả. Sao kỳ vậy, tại sao
thỏ ăn như thế. thì bị xơ cứng động mạch, còn vịt cho ăn y như vậy lại không bị
xơ cứng, lý lẽ thật giản đơn, tất cả chỉ vì nguyên nhân di truyền, vịt là vịt,
thỏ là thỏ, cơ địa chúng khác nhau! Con người cũng thế! Tại sao Trương Tam ăn
chút thịt mỡ thì cholesterol cao, xơ cứng động mạch , còn Lý Tứ thì chẳng chuyện
gì cả? Đó là vì Trương Tam có cơ địa thỏ, còn Lý Tứ có cơ địa vịt. Tất cả chỉ
Trương Tam xúi quẩy, biết làm sao đây? Tại sao có người ăn ít lại dễ mập, có
người ăn nhiều vẫn mảnh mai, đó cũng tại cơ địa, di truyền khác nhau mà ra, có
thứ di truyền 100% có thứ theo khuynh hướng. Bênh cao huyết áp và bệnh tim
chính là có yếu tố di truyền.
Con
người nhìn tướng mạo, thân hình bề ngoài, dường như chẳng khác nhau là bao, thật
ra giữa họ tồn tại sự khác biệt rất lớn, thậm chí là một trời một vực. Cuộc đời
đầy sóng gió chông gai, có ai tránh khỏi phút giây nếm mùi ngọt bùi cay đắng,
song thể trạng mỗi người lại có phản ứng khác nhau khi đứng trước cùng một cảnh
ngộ. Thí dụ: Khi gặp phải những chuyện giận dữ sốt ruột, anh A thì mặt đỏ bừng,
nhịp tim đập nhanh, giận rung cả người, còn anh B chỉ luôn kêu đau dạ dày, chị
C bị tiểu đường, chị D càng tệ hơn, mang luôn chứng ung thư…Tuy nhiên cũng có
người luôn căng thẳng tức giận, song sức khỏe vẫn bình thường.
Tôi từng quen một ông lão, tuy đã 60 nhưng sức
khỏe cũng còn tốt, song từ khi hay tin con trai bị tai nạn giao thông làm chấn
thương cột sống, phải nằm liệt giường, bác sĩ nói là suốt đời phải có người
chăm sóc, còn tiền viện phí thì mỗi ngày lên đến cả triệu đồng. Do quá lo lắng
và thương con, ông đã mất ăn mất ngủ, cuối cùng ngã bệnh, kiểm tra phát hiện bị
ung thư dạ dày. Khi phẫu thuật thấy có 3 khối u, sau phẫu thuật vì quá đau buồn
nên đã chết khi con trai vẫn còn đang cấp cứu. Thế đấy, một con người ba tháng
trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, nay do gánh nặng tâm lý, căng thẳng thần kinh,
làm phát sinh tật bệnh, chính cơn stress tinh thần đã làm cho ông bị ung thư.
Tóm lại, đứng trước cùng cảnh ngộ thương tâm, căng thẳng, có người thích ứng rất
tốt, cũng có người chịu đựng không thấu, tất cả chỉ vì khả năng gánh chịu tâm
lý, tinh thần, tính cách và ý của mỗi người đều không giống nhau. Đó chính là
nguyên nhân nội tại khiến sức khỏe mọi người khác nhau.
SỨC KHỎE BÌNH ĐẲNG VỚI MỌI NGƯỜI, CHỈ XEM AI
THEO KỊP QUI LUẬT SINH TỒN
Sức
khỏe bình đẳng trước mọi con người. Chỉ cần tuân thủ qui luật sức khỏe, bảo đảm
anh suốt đời sống khỏe sống tốt, nếu đi ngược với qui luật, bị mẻ đầu sứt trán
cũng là lẽ đương nhiên, qui luật này cũng chẳng bao giờ thay đổi trước quyền thế
địa vị và tiền của.
Trong
các yếu tố gây nên căn bệnh mãn tính như cao huyết áp, tiểu đường, ung thư…tác
nhân bên trong chỉ chiếm 20%. Còn 80% chính là nguyên nhân bên ngoài. Vì vậy,
chúng ta hoàn toàn có thể giảm bớt và khống chế những căn bệnh thông qua lối sống
hợp lý và khoa học.
Hãy nắm
vững chiếc chìa khóa sức khỏe trong tay! Nay tóm gọn bằng 16 chữ vàng ngọc: ăn
uống hợp lý, thể dục đều đặn, cai thuốc bớt rượu, tâm trí ổn định.
Rất
nhiều phụ huynh do quá cưng chiều con cái trong gia đình, cho cháu ăn toàn là
sơn hào hải vị, yến sào, sâm Hoa Kỳ, sữa ong chúa…Thật ra, tốn chi cho nhiều tiền
của? Chỉ cần cho cháu uống vitamin B tổng hợp, vitamin C, thêm sữa tươi là đã đủ
dinh dưỡng. Khi đường ruột cháu không chịu sữa tươi thì sao? Cứ việc đổi sang
Yoghurt. Không thích ư? Thì chuyển sang sữa đậu nành, nhưng phải cho liều gấp
đôi, vì chất canxi trong sữa đậu nành chỉ bằng một nửa của sữa tươi. Song bạn lại
nói, nếu tôi chẳng có hứng thú với ba món trên thì sao? Tôi xin trả lời: vậy
bạn cứ việc chờ chểt! Vì đứng trước sức khỏe, mọi người đều bình đẳng, chiếc
chìa khóa sức khỏe đang nắm trên tay bạn, nếu bạn chịu tuân thủ qui luật sức khỏe,
bảo đảm bạn suốt đời sống khỏe sống tốt, nếu đi ngược với qui luật, bị mẻ đầu sứt
trán cũng là lẽ đương nhiên, qui luật này cũng chẳng bao giờ thay đổi trước địa
vị và tiền của.
Bệnh
viện chúng tôi từng tiếp nhận một người bệnh, ông ta hết sức giàu có, tuổi đời
còn trẻ, chỉ mới 38 tuổi, nhưng đã là chủ tịch Hội đồng quản trị của tám công
ty, ông đột nhiên bị nhồi máu cơ tim, sau khi cấp cứu, tuy đã hoàn hồn, nhưng
thành tim của ông quá mỏng so với kích thước bình thường, chỉ cần một cơn ho dữ,
cũng có nguy cơ làm rách tim. Phải mang gậy đi từng bước thật nhẹ nhàng.
Một hôm ông hỏi tôi: -Thưa Bác sĩ, tôi có điều
này nghĩ mãi không ra? -Điều chi? -Tại sao Thượng đế xử tệ với tôi như vậy? Người
ta 78 tuổi vẫn sống rất khỏe, cớ sao tôi phải mắc căn bệnh này trong lúc còn trẻ
như vậy? Theo tôi biết, thì Thượng đế luôn công bằng. Đó là qui luật thiên
nhiên, chuyện đời tuy lắm cái không công bằng, nhưng Thượng đế thì không. Ông bị
bệnh là lẽ đương nhiên vì ông đã làm trái với 4 qui luật giữ gìn sức khỏe đó là
“ăn uống hợp lý, thể dục đều đặn, cai thuốc bớt rượu, tâm trí ổn định.” Máu ông
rút ra, bị đông lại ngay, cho thấy độ máu quá đặc, đặt sau 8 tiếng, trên bề mặt
nổi lên một lớp mỡ, cho thấy hàm lượng mỡ trong máu cao, ông cân nặng hơn 90kg,
vòng eo lớn hơn 1m, suốt ngày ăn uống no đầy, toàn là sơn hào hải vị, thế là trái
với qui luật “ăn uống hợp lý”, ông đi làm ngồi xe hơi, lên lầu có thang máy,
không bao giờ nghĩ tới tập thể dục, đó là trái với qui luật “thể dục đều đặn”,
ông ngày hút 2 gói thuốc lá, bữa ăn nào cũng có rượu chè, trái với “cai thuốc,
bớt rượu”, trong phòng ông luôn có cô thư ký, phía dưới nhà lại có cô bạn gái
xinh đẹp, ông cầm tay em này tim đập nhanh, ôm eo em kia máu tăng cao…điện thoại
cầm tay reo không ngừng, khi làm ăn có lời, ông phấn khởi vui mừng, làm ăn thua
lỗ, ông lo âu nóng ruột, còn chi là “tâm trí ổn định”…Bốn qui luật giữ gìn sức
khỏe ông đều làm trái làm ngược, không bị bệnh mới lạ? Trách thượng đế sao được?
VÒNG EO CÀNG LỚN, TUỔI THỌ CÀNG NGẮN
Béo
phì là triệu chứng của sự già nua, còn “phát tướng” vùng bụng, là triệu chứng của
tật bệnh.
Ngạn
ngữ Anh có câu: “Vòng eo càng lớn, tuổi thọ càng ngắn”, muốn biết người nào tuổi
thọ ra sao, chỉ cần đo vòng eo anh ta sẽ biết!
Tiêu
chuẩn cân nặng của một người là độ cao trừ đi 105, hoặc độ cao trừ 100, nếu bạn
cao 1,70m trừ đi 100 tức là 70kg. Nghĩa là cân nặng của bạn tốt nhất đừng quá
70kg, lý tưởng hơn là trừ đi 105, nghĩa là 65kg. Muốn tìm ra con số tiêu chuẩn
có thể làm bài toán như sau: cân nặng (kg)/độ cao bình phương (m2), ta gọi đáp
số này là chỉ số cân nặng . 22 là con số tốt nhất, 24 hoặc 23 cũng được. Nếu lớn
hơn 24 coi như vượt cân, trên 28 là béo phì, đó là tiêu chuẩn dành cho người
châu Á.
Ta
chia béo phì thành 2 dạng: dạng béo theo hình trái táo và dạng béo theo hình quả
lê, nếu anh ta béo tập trung vùng bụng, gọi là béo dạng trái táo, hoặc béo nội
tạng. Đa số là nam giới, đây là kiểu béo phì nguy hiểm, liên quan nhiều tới bệnh
tim, xơ cứng động mạch và tai biến mạch máu não, dạng béo trái lê thường thấy
nơi phụ nữ, béo ở vùng mông và đùi, lớp mỡ tập trung vùng ngoài, còn gọi là béo
ngoại tại ít bị bệnh tim hơn.
Chúng tôi từng cho mổ tử thi của một người bệnh
đột quỵ lúc chỉ mới 38 tuổi, cân nặng tới 99kg là người nghiện thuốc, nghiện rượu
ngại kiểm tra sức khỏe và khám bệnh, khi mổ ngực ra không tìm thấy quả tim, hóa
ra tim bị bọc bởi một lớp mỡ dầy 3cm. Động mạch vành bị đóng mỡ 95% đây là béo
phì dạng vùng bụng, hết sức nguy hiểm. Thường đi kèm với các chứng bệnh như máu
nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ, tiểu đường, cao huyết áp và đau tim. Cho nên, bệnh béo
phì là vấn đề xã hội nghiêm trọng. Nhất là thời nay, khi đa số trẻ em đều mắc
chứng bệnh béo phì, bị cao huyết áp khi còn ngồi ghế nhà trường, nhiều trẻ mới
học cấp phổ thông đã bị xơ cứng động mạch, gan nhiễm mỡ, chỉ còn cách đẩy mạnh
các biện pháp khắc phục như ăn uống hợp lý và tập thể dục đều đặn. Nhiều người
rất chịu khó dùng thuốc giảm cân hoặc trà giảm béo, thật ra, biện pháp giảm cân
khoa học nhất chính là áp dụng biện pháp trên!
BÁC SĨ TỐT NHẤT LÀ CHÍNH MÌNH
Bác
sĩ tốt nhất là chính mình, thuốc men tốt nhất là thời gian, tâm trí tốt nhất là
yên tĩnh, thể dục tốt nhất là đi bộ.
Sức
khỏe là tài sản quí nhất của con người. Song không thể chỉ dựa vào khoa học kỹ
thuật tân tiến hoặc thuốc men, vì người bác sĩ tốt nhất vẫn là chính mình, thuốc
men tốt nhất là thời gian, tâm trạng tốt nhất là yên tĩnh, thể dục tốt nhất là
đi bộ.
Bác
sĩ tốt nhất là chính mình, đây không phải là lời của tôi, mà là câu nói vàng ngọc
của ông Hippocrates, danh y Hy Lạp cổ xưa: bản năng của người bệnh cũng chính
là bác sĩ của người bệnh. Các bạn thử xem, khi bị đứt tay, máu chảy ra từ vết
thương, giây lát sau đó máu đông lại, một tuần sau vết thương tự khỏi. Ruột hư
cắt đi 1 khúc cũng chẳng sao, thận hư cũng có thể trị khỏi…nhìn chung cơ thể
chúng ta có khả năng tái sinh cực mạnh, chỉ cần giữ chúng ở trạng thái tốt nhất.
Người bạn có sẵn sức đề kháng, nó đóng vai trò thầy thuốc cho chính cơ thể bạn. Còn
thuốc men tốt nhất là thời gian nhằm nhấn mạnh cho ta thấy bệnh tật nên phát hiện
và điều trị càng sớm càng tốt. Thời gian cũng là liều thuốc an ủi cho tâm hồn.
Tôi có người bệnh do trì hoãn việc điều trị
căn bệnh cao huyết áp cuối cùng mang chứng bệnh uremia, tốn hơn 180 triệu đồng
cũng không khỏi bệnh, thật ra đối với chứng cao huyết áp, nếu điều trị ngay từ
đầu, ngày chỉ dùng 1 viên thuốc, 3 tháng nửa năm sẽ khỏi, chứ chờ tới khi xảy
ra xuất huyết não thì chẳng còn kịp nữa. Cũng giống như đau tim, chỉ cần tiêm một
mũi, nửa giờ sau trở lại bình thường, nếu trì hoãn hơn 6 giờ mới nhập viện, hiệu
quả sẽ kém, hơn 12 giờ thì vô phương cứu chữa. Đó chính là lý do tại sao phải
tranh thủ “thời gian vàng” cho điều trị. Giữ tâm trạng bình ổn, thường
xuyên đi bộ tập thể dục là việc làm hết sức đơn giản, ai cũng có thế làm tốt.
Theo nghiên cứu của chuyên gia Mỹ, tốn 1 đô la cho chi phí phòng bệnh còn công
hiệu hơn tốn 10 đến 100 đô la cho chi phí điều trị. Chỉ cần bạn chịu khó “ăn uống
hợp lý, thể dục đều đặn, cai thuốc bớt rượu, tâm trí ổn định” bạn sẽ giữ được
cân nặng vừa độ, không đau đầu bởi tỉ lệ cholesterol.
PHẦN
II
TU THÂN – DƯỠNG TÂM
TU THÂN – DƯỠNG TÂM
Nhiều khi chi phí lớn cho điều trị chỉ tại thiếu hiểu biết
về giữ gìn sức khỏe mà ra.
Năm 2000, chi
phí điều trị của TQ đã lên tới 1.220 tỷ đồng chiếm 6,4% GDP. Chi phí to lớn này
một phần do cộng đồng thiếu hiểu biết về y học dự phòng gây nên, nếu được đón
nhận vài lời cảnh tỉnh vàng ngọc, biết đề phòng bệnh tật từ thuở ban đầu, sẽ tiết
kiệm nhiều phí tổn ko cần thiết.
10 CHỮ VÀNG NGỌC
DÀNH CHO BỮA ĂN HỢP LÝ VÀ DINH DƯỠNG: MỘT, HAI, BA, BỐN, NĂM, ĐỎ, VÀNG, XANH,
TRẮNG, ĐEN
Xin giới thiệu về nền tảng thứ nhất của bảo vệ sức khỏe
là: ăn uống hợp lý điều này giúp bạn không béo mà cũng không gầy,
cholesterol vừa lượng, máu không quá đặc…Thế nào gọi là ăn uống hợp lý? Hãy nhớ
10 chữ vàng ngọc trên đây.
Đó chính là biện
pháp ăn uống khoa học và hợp lý nhất trên thế giới.
MỘT: MỘT BỊCH
SỮA CHẤN HƯNG MỘT DÂN TỘC.
Người Nhật có câu:
“Một bịch sữa chấn hưng một dân tộc” nếu như bạn không thích sữa, sữa chua, đậu
nành, thì đơn giản lắm, chờ chết! Rốt cuộc thì cái gì là “một”. Tức là mỗi ngày
uống một bịch sữa. Cách ăn uống của người TQ tuy có nhiều ưu điểm, song lại thiếu
canxi trầm trọng, có thể nói hơn 90% người TQ thiếu canxi trong bữa ăn. Thiếu
canxi dẫn tới 3 hậu quả tác hại: một là đau khớp, loãng xương, xương sống có
gai, đau lưng, nhức mỏi chân tay và toàn thân, dễ sinh bệnh trầm uất về già.
Hai là tôm lưng, càng lớn tuổi thân hình càng co rút. Ba là dễ gãy xương, bị té
là gãy xương ngay. Chúng tôi từng gặp một người bệnh luôn bị cơn ho và đau họng
hành hạ, thậm chí đau cả khi không còn ho nữa, anh lo sợ mình bị ung thư phổi,
bác sĩ chụp hình mới phát hiện ra anh đã bị gãy tới 3 xương sườn bởi những lần
ho dữ dội. Khi nằm viện, y tá phụ anh trở mình, hơi sơ ý anh lại gãy thêm một
cây xương sườn nữa. Nói chung là loãng xương toàn thân, đó chính là triệu chứng
thiếu canxi trầm trọng.
Bình thường, cơ thể con người cần 800mg Canxi, nếu khẩu
phần ăn uống chỉ cung cấp được khoảng 500mg, có nghĩa là đang thiếu hụt 300mg,
chỉ cần bổ sung bằng 1 bịch sữa, vừa đủ cho 300mg. Nên uống sữa từ khi nào là tốt
nhất? Bắt đầu uống từ khi 1 tuổi, suốt đời đừng gián đoạn. Người Châu Âu sở dĩ
có thân hình cao lớn khỏe mạnh, đa phần là nhờ uống sữa. Ở châu Á có người Nhật,
trước thế chiến thứ 2 người Nhật chỉ có thân hình thấp bé. Nhưng hiện nay, độ
cao của học sinh trung tiểu học của Nhật cao hơn nhiều so với trẻ em cùng tuổi
của Bắc Kinh, Quảng Đông và Phước Kiến. Đó là vì sau năm 1945 chính phủ Nhật
cung cấp cho mỗi học sinh một bịch sữa vào bữa ăn trưa. Chỉ đơn giản mỗi bữa
thêm 1 bịch sữa, thế hệ này sang thế hệ khác, giờ đây người Nhật cao hơn hẳn so
với người Trung Quốc, chẳng quá đáng khi nói rằng “một bịch sữa chấn hưng một
dân tộc”.
Viện mồ côi ở Anh
từng tiến hành nghiên cứu, họ chia trẻ mồ côi thành 2 nhóm, ăn uống như nhau,
nhóm A thêm bịch sữa hàng ngày, nhóm B thì không, chỉ khác nhau bấy nhiêu, tới
15 tuổi các em rời viện, nhóm em uống sữa hàng ngày có độ cao hơn nhóm bên B là
2,8cm, làn da mịn màng, đôi mắt sáng, tóc bóng láng, cơ bắp vạm vỡ, sáng dạ
thông minh, khi người ta tới nhận nuôi dưỡng, chọn toàn là em nhóm A. Qua đó
cho thấy chỉ cần bổ sung sữa tươi đã giúp thay đổi cân nặng, độ cao, trí tuệ của
trẻ một cách công hiệu. Nếu ngày uống 2 bịch sữa, độ cao sẽ tăng tới
4,8cm
Nên uống sữa vào
khi nào là tốt nhất? Xin thưa, đó là ban đêm, trước khi đi ngủ, vì hormone
tăng trưởng (growth hormone) chỉ tiết ra vào ban đêm, chỉ cần cho trẻ uống ly sữa
thêm viên vitaminC và B tổng hợp, trẻ không những tăng chiều cao, khỏe mạnh,
còn có sức đề kháng tốt, tránh xa các chứng bệnh như cảm, viêm amygdalate, viêm
phổi, sốt…liều thuốc bổ dưỡng kia chỉ khoảng 3000 đồng/bịch.
HAI: 250G THỨC
ĂN CHÍNH GIÚP BẠN GIỮ THÂN HÌNH CÂN ĐỐI KHỎE MẠNH
Biện pháp giảm cân thời nay muôn màu muôn vẻ, nào kem nào
thuốc…thật ra cần chi dùng thuốc để giảm cân, chỉ cần biết cách khống chế thức
ăn chính.
Hãy hấp thụ 250-350g thức ăn carbohydrate, tương đương với
300-400g thức ăn chính, tất nhiên con số này không thể cố định, mà điều chỉnh
tùy theo công việc và con người cụ thể. Thí dụ: đối với những người làm công việc
lao động nặng nhọc, mỗi bữa cần tới 700-800g thức ăn chính. Ngược lại, nếu là
chị em phụ nữ, đã khá béo lại làm toàn công việc nhẹ thì chỉ cần 100g thức ăn
chính cũng đủ. Khống chế thức ăn chính là biện pháp điều tiết cân nặng lý tưởng
nhất.
Ở Ý có vị nhạc sĩ nổi tiếng nặng tới 151kg, bác sĩ đã
giúp ông giảm cân xuống còn 90kg chính bằng biện pháp điều tiết thức ăn chính.
Tôi cũng từng điều trị cho một người bệnh, anh ta cao 1,49m và nặng 99kg, thông
qua biện pháp này, tháng đầu tiên ngày chỉ ăn hơn 100g, sau đó duy trì ngày
150g thức ăn chính, kết quả anh ta đã giảm được 33kg trong vòng 1 năm, cho thấy
biện pháp điều tiết thức ăn chính là cách giảm cân công hiệu và đơn giản nhất.
Hãy uống canh trước bữa ăn. Đây là biện pháp có được qua nhiều năm nghiên cứu của
các nhà khoa học ở Mỹ. cách này giúp hạ thấp sự phần khích của thần kinh trung
khu khống chế sự thèm ăn của não, giảm mức độ thèm ăn qua đó hạn chế 1/3 số lượng
ăn.
Đối với một số thuốc giảm cân bày bán trên thị trường,
tuy cũng chứa thành phần hạn chế mức độ thèm ăn, song lại có hại cho tim mạch.
Nếu không có canh, có thể chế nước sôi lên rau xanh, uống thay canh. Điều này
chắc chắn giúp bạn giảm cân. Đừng bao giờ uống canh sau khi ăn, tại
sao? Vì canh sẽ làm dạ dày đã no của bạn thêm căng, cộng thêm với những thứ
thức ăn trong bụng, chỉ khiến bạn tăng cân và ngày càng mập lên.
+ Tóm lại, bạn muốn lên cân, hãy uống canh sau bữa ăn, muốn
giảm cân hãy đảo ngược thứ tự trên. Đơn giản lắm phải không?
+ Thứ hai, giảm tốc độ ăn. Đừng ăn một cách vội vã, hãy
kéo dài bữa ăn từ 10 phút thành 20 phút, hoặc nửa tiếng, nhai kỹ mới nuốt, ăn
chậm, lượng ăn sẽ giảm.
+ Thứ ba, nhai là điều quan trọng. Qua kiểm tra của điện
não đồ, khi cơ nhai vận động, lượng máu trong não cũng tăng, tránh thiếu máu
não, đồng thời còn giúp phòng chống căn bệnh Azheimer’s Disease. Nhất là người
lớn tuổi, nên siêng nhai thức ăn. Có hàm răng khỏe, cần tranh thủ ăn những thứ
có độ nhai, giúp tăng lưu lượng máu trong não, qua đó tránh được căn bệnh.
+ Thứ tư: ăn nhiều
vào bữa sáng và bữa trưa, tối ăn ít hơn cũng giúp giảm cân.
Tóm lại, chỉ cần làm đúng theo 4 điều sau: uống canh trước
bữa ăn, giảm tốc độ ăn, tranh thủ nhai kỹ, bớt cơm tối, cân nặng của bạn chắc
chắn sẽ giảm. Nhắc tới việc nhai, người lớn tuổi có thể nhai nhiều kẹo chewing
gum, nếu hết răng nên đi trồng răng giả. Tránh bị bệnh nha chu, phải giữ tốt vệ
sinh răng miệng, đánh răng vào sáng tối và sau bữa ăn, giữ cho hàm răng chắc khỏe.
Trẻ em giữ vệ sinh răng miệng sẽ giúp giảm bớt bệnh cảm, phong thấp nhiệt và bệnh
tim. Theo nghiên cứu cùa Quảng Đông và Hải Nam về bệnh tim dạng phong thấp cho
thấy: chỉ cần đánh răng thật sạch trước khi ngủ, sẽ giúp trẻ giảm bớt 50-80% bệnh
cảm, giảm tỉ lệ mắc bệnh phong thấp và bệnh tim.
Đối với người lớn
tuổi và người béo phì, ngoài việc phải khống chế cân nặng, còn phải thường
xuyên massage vùng bụng. Cách massage như sau: bôi dầu gió lên bàn tay, massage
vùng bụng thuận theo chiều kim đồng hồ, từ diện hẹp ra diện rộng, dùng sức từ
nhẹ tới mạnh, cho tới làn da hơi đỏ, lòng bàn tay cũng hơi đỏ, sau khi massage,
vùng bụng sẽ có cảm giác chuyển động bên trong, điều trị luôn căn bệnh táo bón
kinh niên của người lớn tuổi, đồng thời giúp tiêu mỡ và tăng hoạt động của đường
ruột.
BA: BA PHẦN CHẤT
ĐẠM GIÚP PHỤ NỮ PHƯƠNG TÂY TRƯỜNG XUÂN
Con người ta không thể chỉ ăn chay, hoặc toàn ăn thịt, hấp
thụ chất đạm phải vừa lượng, khoảng 3-4 phần là đủ.
Ba có nghĩa là ba phần chất đạm. Con người ta không thể
chỉ ăn thịt hoặc chỉ ăn chay, song chất đạm hấp thụ cũng nên vừa phải, không
quá nhiều hoặc quá ít. Ba bốn phần là thích hợp nhất. Một phần gồm 50g thịt nạc,
hoặc một quả trứng gà to, hoặc 100g đậu hũ, hoặc 100g tôm cá, hoặc 100g thịt
gà, vịt, hoặc 25g đậu nành.
Ngày ăn ba phần chất đạm. Thí dụ: sáng nay đã ăn một quả
trứng chiên, bữa trưa nên ăn thêm một món thịt xào khổ qua, chiều ăn 100g đậu
hũ hoặc ăn 100g cá. Thế là vừa đủ ngày ba phần chất đạm. Vì hấp thụ
quá nhiều chất đạm sẽ ảnh hưởng tới tuổi thọ. Cơ thể một khi chứa quá nhiều chất
acid amino, sẽ bài tiết ra đường tiểu, ảnh hưởng xấu tới quả thận. Chất đạm quá
nhiều cũng ảnh hưởng tới chức năng tiêu hóa, khiến đường ruột tích tụ quá nhiều
chất độc tố. Chất đạm quá ít cũng chẳng hay, một thầy tu do thiếu dinh dưỡng về
chất đạm nên đã dẫn tới chứng bệnh Parkinson’s Disease. Bác sĩ phải cho ông
tiêm acid amino vào tĩnh mạch, sau khi ra viện, ông vẫn tiếp tục không ăn không
uống, cuối cùng chết vì suy dinh dưỡng.
Việc hấp thụ chất đạm và ngũ cốc của cơ thế phải theo một
tỉ lệ nhất định. Kết cấu của răng cũng có tỉ lệ tương ứng. Chúng ta có 32 chiếc
răng, trong đó 4 chiếc răng nanh dùng để gặm thịt, 28 chiếc răng cửa và răng
hàm để nghiền rau quả và chất bột, với hàm ý nên lấy thức ăn chay là chủ yếu. Cọp
chỉ có răng nanh, nên toàn ăn thịt, bò và dê chỉ có răng cửa và răng hàm nên ăn
toàn loài cỏ. Chỉ có con người là động vật ăn tạp, nên không thể ngày nào cũng
ăn thịt, bạn có phải là cọp đâu? Song cũng không nên toàn ăn chay, vì đâu phải
là bò dê đâu? Qui luật thiên nhiên đã nói lên điều đó! Vậy thì chất đạm nào là
tốt nhất? Xin thưa chất đạm của cá là tốt nhất! Những nơi thích ăn cá, như
Alaska người dân nơi đó ăn rất nhiều cá, nên cũng chậm bị xơ cứng động mạch, ít
khi mắc chứng bệnh nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não.
Loại chất đạm thực
vật nào tốt nhất? Đậu nành, chất đạm đậu nành chẳng những là thức ăn lành mạnh,
nhất là đối với phụ nữ vì nó giúp giảm nhẹ triệu chứng tiền mãn kinh. Đối với
phụ nữ Phương Đông, giai đoạn trước 50 tuổi rất tốt, sau đó chất lượng sống bắt
đầu xuống dốc trầm trọng. Tại sao? Đó là hậu quả của tiền mãn kinh, khi đó huyết
áp của chị em lúc cao lúc thấp, lúc thì mặt đỏ, lúc thì mặt xanh, lúc thì hồi hộp,
lúc thì ra mồ hôi, người trở nên nóng tính, đó chính là triệu chứng hỗn hợp của
tiền mãn kinh. Còn phụ nữ Âu Mỹ thì sao? Họ chẳng sao cả, dù đã 50,60,70,80 đường
nét vẫn cân xứng, nhiều phụ nữ hơn 80 tuổi còn lái xe, đi bơi, thậm chí còn nhảy
cầu khi bơi. Phụ nữ Phương Đông một khi bước qua ngưỡng cửa 50, thân hình bắt đầu
mập, huyết áp tăng cao, bị chứng loãng xương, cơ thể nhanh chóng suy sụp.
Nguyên do vì thiếu bổ sung estrogenic hormone, người phương Tây rất chú ý bổ
sung thành phần hormone này, trong khi đó đậu này mang tác dụng estrogenic
hormone thiên nhiên, giúp chị em giảm bớt triệu chứng hỗn hợp tiền mãn kinh.
BỐN: BỐN CÂU NÓI
LIÊN QUAN TỚI SỐNG LÂU SỐNG KHỎE
Xin các bạn nhớ kỹ, mỗi bữa ăn chỉ nên no bảy tám phần,
đó là bí kíp đơn giản giúp bạn sống lâu!
Bốn có nghĩa là có thô có tinh, không ngọt không mặn, có
thể ăn từ ba bốn đến năm bữa ăn nhưng mỗi bữa chỉ nên ăn no khoảng 70 đến
80%.
Thế nào là có thô có tinh? Đó là lương thực chưa chế
biến và đã qua chế biến. Thành phần dinh dưỡng của hai loại lương thực trên đều
không toàn diện. Nên đòi hỏi phải phối hợp lẫn nhau, để bổ sung dinh dưỡng cho
nhau. Đó chính là kết cấu thực phẩm lý tưởng nhất. Một tuần lễ ăn 3, 4 lần mì,
bắp, khoai lang rất tốt cho sức khỏe.
Không ngọt không mặn : Nghĩa là không ăn toàn là đồ
ngọt, vì đường chẳng chứa các thứ dinh dưỡng khác, đừng ăn quá nhiều ngọt. Còn
chữ mặn thì phức tạp hơn, lý tưởng nhất là ngày hấp thụ khoảng 6g muối. Thói
quen ăn muối của người TQ có thể chia làm 4 kiểu: Kiểu Quảng Đông (gần giống với
cách ăn của người Việt), ngày ăn muối khoảng 6-7g rất lạt, là kiểu hấp thụ muối
tốt nhất, hai là kiểu Thượng Hải: ngày ăn muối 8-9g thích cho thêm chút đường,
nên không quá mặn, cũng tốt. Kiểu Bắc Kinh: ăn muối 14-15 g mỗi ngày, quá nhiều
nên giảm bớt 1/3 hoặc một nửa, kiểu Đông Bắc ăn muối nhiều nhất, ngày 18-19g
nên họ bị chứng bệnh cao huyết áp và tai biến mạch máu não. Kiểu Quảng Đông bị
bệnh ít nhất, nguyên nhân tuy nhiều, song ít muối là nhân tố quan trọng. Tuy chỉ
có 1/3 số người dị ứng với muối song nhìn chung, bữa ăn của người TQ còn thiên
về nhiều muối. Chỉ có người Quảng Đông và Thượng Hải khá hơn.
Xin nêu một thí dụ ngược: cư dân Hokkaido ở Nhật xưa kia
có thói quen ăn cá mặn, ngày hấp thụ hơn 30g muối, cuối cùng họ được mệnh danh
là “vương quốc ung thư dạ dày và tai biến mạch máu não”, nguyên nhân chính là
ăn quá nhiều muối. Từ khi sử dụng tủ lạnh đến nay, cư dân biết trữ thức ăn bằng
tủ lạnh, không cần ướp muối, tỉ lệ mắc bệnh ung thư dạ dầy và tai biến mạch máu
não giảm xuống rõ rệt, qua đó cho thấy ảnh hưởng của thức ăn nhiều muối đáng sợ
biết bao!
Theo điều tra cho
thấy, ở tỉnh Hà Bắc và Bắc Kinh là hai địa phương phát sinh nhiều chứng bệnh
cao huyết áp và tim mạch, chuyên gia phân tích cho rằng: điều này liên quan nhiều
tới hấp thụ quá liều lượng muối và thói quen chuộng ăn mặn. Ba bốn năm lần: đó
là số lần ăn trong ngày, có người ăn ngày 2 lần, làm như vậy không nên, nhất là
tuổi học trò, ngày hai bữa sẽ ảnh hưởng tới kết quả thi cử và thành tích học tập.
Những ai ngày chỉ ăn 2 bữa, tới 11 giờ trưa, lượng đường trong máu của cơ thể bắt
đầu giảm xuống, ảnh hưởng tới trí nhớ, tinh thần thiếu tập trung, khả năng tư
duy cũng bị hạn chế. Cứ thế tiếp diễn, thành tích sẽ chẳng bao giờ khá lên. Vì
thế chính phủ qui định học sinh cấp tiểu học và phổ thông không được bỏ bữa ăn
sáng. Còn tuổi trung niên bỏ bữa ăn sáng, dễ mắc chứng bệnh, nhất là bệnh tiểu
đường, gan nhiễm mỡ, mỡ trong máu cao và bệnh nhồi máu cơ tim. Nên tuyệt đối
không nên bỏ bữa ăn sáng. Tốt nhất ngày ăn ba đến bốn bữa, nếu điều kiện
cho phép, nên chia làm nhiều bữa ăn với số lượng ít.
Người lớn tuổi sau khi về hưu, nếu có điều kiện, nên chia
năm lần ăn trong ngày, vì số lần ăn nhiều và lượng ít sẽ giúp hạ thấp sự dao động
của đường máu và triglyceride, bớt gánh nặng cho đường ruột, có ích cho việc giảm
cân. Ngày ăn năm bữa, không phải càng ăn càng nhiều, mà phải chú ý khống chế liều
lượng, nhiều bữa đều với lượng ít, sẽ giúp bạn phòng chống tốt những căn bệnh
tiểu đường, gan nhiễm mỡ, cao mỡ máu và nhồi máu cơ tim. Phải sắp xếp năm bữa
ăn sao cho thật hợp lý? Thí dụ: tăng một bữa vào buổi sáng, tăng một bữa vào
chiều 4-5 giờ, như bữa điểm tâm. Bữa tối ăn trễ một chút, song tổng số lượng ăn
trong ngày không đổi. Tuyệt đối đừng tăng hoặc ăn càng nhiều. Tôi muốn nhấn
mạnh về quan niệm ăn bảy tám phần no. Vì điều này giup các bạn thêm tuổi
thọ.
Tự cổ chí kim, biện pháp sống lâu không dưới vài trăm
cách. Nhưng thường không hiệu quả. Biện pháp sống lâu thật sự hữu hiệu chỉ có 1
cách, chính là “bữa ăn nhiệt lượng thấp”. Nói trắng ra chính là mức độ ăn no
khoảng 70-80% thì thôi. Đó là biện pháp sống thọ được người xưa người nay, người
Á người Âu đều công nhận.
Các nhà khoa học của Mỹ từng tiến hành nghiên cứu như
sau: cho 100 con khỉ ăn uống tùy thích, ngoài ra cho 100 con khác ăn no chỉ khoảng
70-80% cung cấp khẩu phần ăn với số lượng nhất định. Kết quả sau 10 năm, 100
con nhóm trước mập lên, nhiều con bị bệnh cao mỡ máu và cao huyết áp, tử vong tới
một nửa. Còn nhóm khỉ ăn theo định lượng, vẫn khỏe và cân đối, tinh thần tốt,
ít bệnh tật. 10 năm chỉ chết có 12 con. Nay còn tiếp tục nuôi dưỡng, qua đó chứng
minh tất cả khỉ tuổi thọ cao đều chỉ ăn no khoảng 70-80%.
Đông y có câu nói như sau: muốn cơ thể bình an, luôn giữ
ba phần lạnh và đói. Có vị chuyên gia của Mỹ nổi tiếng, từng viết trên hơn 100
tựa sách, đến TQ giảng bài, có lần nhân dịp toàn thế giới bước sang thế kỷ 21,
ông gửi lời chúc tới mọi người và tặng cho khán thính giả hai câu quan trọng,
theo lời ông là tốt hơn cả bất kỳ toa thuốc nào trên thế gian.
Câu thứ nhất là chỉ
ăn no khoảng 7-8 phần, nghĩa là khi anh rời bàn ăn còn chưa no, còn muốn ăn nữa.
Câu thứ hai là
lên lầu, đi bộ và chạy chậm, nghĩa là ra ngoài nên đi bộ, lên lầu bằng thang bộ,
vì đi bộ là thể dục tốt nhất trên thế giới, mà chỉ cần siêng tập thể dục, đủ
giúp bạn tránh xa các chứng bệnh tiểu đường, tim mạch và cao huyết áp.
NĂM: 500G RAU QUẢ
GIẢM 50% NGUY CƠ MẮC BỆNH UNG THƯ
Biện pháp chống ung thư tốt nhât là thường xuyên dùng rau
quả tươi. Vì chúng có tác dụng đặc biệt là giảm 50% căn bệnh ung thư.
Cuộc đời đau khổ nhất là mắc chứng bệnh ung thư, nhất là
giai đoạn cuối của chứng bệnh đó. Muốn phòng chống căn bệnh đó, biện pháp tốt
nhất là tranh thủ hấp thụ rau quả tươi. Thức ăn loại này giúp giảm hơn 50% khả
năng mắc bệnh. Trước đây, huyện Lâm ở tỉnh Hà Nam là nơi có tỉ lệ người mắc bệnh
ung thư thực quản cao nhất thế giới. Từ khi cho bổ sung cho cư dân nơi đó một
lượng vitamin, rau quả tươi và nguyên tố selenium, tỉ lệ người mắc bệnh ung thư
thực quản đã giảm xuống một cách rõ rệt.
Cho nên, 500g rau
quả phân theo tỉ lệ 8 phần là rau, 2 phần là trái cây. Ăn thường xuyên sẽ giúp
phòng chống ung thư.
ĐỎ: ĂN MỘT QUẢ
CÀ CHUA HÀNG NGÀY
Mỗi ngày một quả cà chua, giảm 45% khả năng mắc bệnh tiền
liệt tuyến.
Đỏ chỉ màu đỏ của quả cà chua, nên ăn một quả cà chua mỗi
ngày. Nhất là nam giới, nếu chịu khó ăn đều đặn, sẽ giảm khả năng mắc bệnh tiền
liệt tuyến tới 45%. Người khỏe mạnh nếu uống chút rượu nho đỏ, hoặc rượu nếp,
cũng có tác dụng phòng chống bệnh xơ cứng động mạch, nhưng đừng quá 50-100ml,
tuyệt đối không nên quá chén, nếu không sẽ hại cho sức khỏe. Một thống kê cho
thấy 50% kẻ phạm tội, 50% tai nạn giao thông, 25% người mắc bệnh đều liên quan
tới rượu. Men rượu là tộ phạm đi đầu.
Tổ chức Y tế thế giói có khẩu hiệu như sau: rượu càng ít,
càng tốt. Nhưng nếu sức khỏe bình thường, không có bệnh tim, cũng cho phép uống
chút ít rượu nho đỏ.
Khi tâm trạng ủ
rũ, ăn chút ớt đỏ có tác dụng cải thiện. Ớt đỏ có tác dụng cải thiện tâm trí,
giảm nhẹ mối lo.
VÀNG: RAU QUẢ
MÀU VÀNG VÀ MÀU ĐỎ GIÀU CHẤT CAROTENE
Bổ sung vitamin A giúp trẻ em tăng cường sức đề kháng,
sáng mắt người cao tuổi.
Khi cơ thể thiếu canxi và vitamin A sẽ có biểu hiện ra
sao?
Trẻ con dễ bị cảm,
lên cơn sốt, viêm amygdalate, người trung niên dễ mắc bệnh ung thư, xơ cứng động
mạch, người cao tuổi thì bị hoa mắt, thị lực kém. Chỉ cần bổ sung đầy đủ
vitamin A, sẽ giúp trẻ con tăng sức đề kháng, người già mắt sáng, giữ gìn được
võng mạc mắt. Thức ăn giàu vitamin A gồm: cà rốt, dưa hấu, khoai lang, bắp già,
bí đao, ớt đỏ hoặc những loại rau quả màu vàng và đỏ…
XANH: UỐNG TRÀ,
NHẤT LÀ TRÀ XANH
Uống trà giúp
kéo dài tuổi thọ, giảm bệnh ung bướu, xơ cứng động mạch, đó là điều khẳng định.
Trà là thứ tốt
nhất trong mọi thức uống, còn trà xanh lại là loại trà tốt nhất trong mọi loại
trà. Trà xanh chứa gốc tự do (free radical) chống oxy hóa, hạn chế lão hóa,
càng uống trà nhiều, con người càng trẻ ra. Có lần tôi đến thăm núi Vũ Di (Phước
Kiến), có nông dân trồng trà cho biết: hãy uống trà nơi chúng tôi, nơi chúng
tôi nhiều người trà thọ, lạ chưa, họ không gọi người cao tuổi là trường thọ, mà
gọi là trà thọ. Dù sao, uống trà cũng giúp kéo dài tuổi thọ, giảm ung bướu và
xơ cứng động mạch, đó là điều có thể khẳng định.
TRẮNG: BỘT LÚA MẠCH
Cháo bột lúa mạch chẳng những giúp hạ Cholesterol, giảm
triglyceride còn có tác dụng giảm cân cho người bệnh tiểu đường, nhất là thông
đại tràng, điều trị táo bón, người lớn tuổi phân khô, khi đi cầu nếu quá gượng
sức sẽ xảy ra tai biến mạch máu não, nên dùng cháo bột lúa mạch để trị táo bón.
Bột lúa mạch có màu trắng, bà That-chơ, nguyên Thủ tướng
Anh vốn bị chứng cao cholesterol, nhưng bà ta không dùng thuốc, chỉ ăn bánh mỳ
làm bằng lúa mạch vào mỗi buổi sáng.
Ở Bắc Kinh có nhiều công nhân, bệnh nhân cũng ăn cháo lúa
mạch mỗi buổi sáng. Cách nấu thật đơn giản, dùng nước sôi nóng chín 50g bột lúa
mạch. Hàng tháng không tốn kém là bao, Vì ăn chén cháo lúa mạch bạn sẽ bớt ăn
50g các thức ăn chính khác như cơm, cháo…
Chỉ cần ăn liên
tục, bạn sẽ thấy công hiệu. Nhất là đối với người bệnh tiểu đường, vì cháo lúa
mạch giúp hạ cholesterol, giảm triglyceride, giảm cân. Đặc biệt còn có tác dụng
trị táo bón, thích hợp cho người lớn tuổi phân khô khó đi cầu, tránh gượng sức
gây tai biến mạch máu não.
ĐEN: NẤM MÈO ĐEN
Nấm mèo đen được thí nghiệm khoa học chứng minh có tác dụng
giảm độ kết dính của máu.
Đen ở đây là nấm mèo đen. Có tác dụng giảm độ kết dính của
máu. Bệnh nhân to béo nên ăn nhiều nấm mèo đen, để giảm độ đậm đặc của máu, để
nồng độ màu loãng hơn, sẽ tránh được khối máu kết tụ dẫn tới tai biến mạch máu
não. Cũng hạn chế phần nào căn bệnh nhồi máu cơ tim.
Hiện nay có nhiều người bị chứng Azheimer’s Disease, tức
bệnh ngây dại của người lớn tuổi, thật ra giữa bệnh này với bệnh liệt nửa người
khác nhau ra sao?
Nguyên nhân gây liệt nửa người là một mạch máu đột nhiên
bị tắc nghẽn, vỡ ra và gây nên tai biến mạch máu não. Còn bệnh ngây dại là mao
mạch nhỏ bị tắt nghẽn dần, cuối cùng làm hỏng cả não, mất hết trí nhớ, nguyên
nhân gây bệnh đều do nồng độ máu quá đặc mà ra!
Nấm mèo đen rất có công hiệu cho căn bệnh máu đặc. Ngày
ăn chừng 5-10g, một cân nấm mèo đen có thể ăn khoảng 50-100 ngày. Ngày ăn 1 lần
với số lượng ít, nấu canh hay làm đồ ăn cũng được cả, đó là một sự phát hiện hết
sức ngẫu nhiên của bác sĩ ở Mỹ.
Một hôm, có bệnh nhân người Hoa tới khám, bác sĩ hỏi: Hôm
nay anh có uống quá liều thuốc chăng? Người bệnh trả lời là không. Tại sao độ
đông đặc của máu anh đột nhiên giảm xuống? chắc chắn là uống thuốc quá liều! Ồ,
tôi không có thật mà!
Vậy thì lạ đấy, anh gần đây ăn những thứ gì? Hôm qua tôi
đến phố Hoa kiều bên Canada dùng bữa, có thịt heo, trứng gà và nấm mèo đen. Bác
sĩ nghĩ, thịt và trứng gà đều không có tác dụng trên, điều còn lại là nấm mèo
đen. Thế là cho bệnh nhân thử lần nữa, quả nhiên hữu hiệu.
Cuối cùng ông
Bác sĩ nghiên cứu phát hiện: hóa ra nấm mèo đen có tác dụng giảm nồng độ máu.
Sau khi ông bác sĩ đăng bài báo cáo nghiên cứu, các nơi như Đài Loan, Hồng Kong
đều áp dụng, cuối cùng trung tâm tim phổi Bắc Kinh cũng bước vào nghiên cứu nấm
mèo đen. Kể cả thỏ và chuột sau khi dùng nấm mèo đen cũng hạ thấp được độ đặc của
máu, có lần tôi đi khám bệnh cho một người, người này kinh tế rất khá, mắc chứng
bệnh nhồi máu cơ tim, nghẽn mạch máu, phải tới Mỹ làm phẫu thuật đặt ống thông
tim, tiếc rằng bên Mỹ chưa kịp sắp xếp lịch phẫu thuật cho ông, yêu cầu ông
tháng sau trở lại, trong khi chờ đợi ông đã dùng thử một phương thuốc dân gian:
10g nấm mèo đen, 50g thịt nạc, 3 lát gừng, 5 hột táo đen, 6 chén nước, sắc với
lửa vừa, thành hai chén, cho chút bột ngọt, muối, ngày ăn 1 lần, 45 ngày sau
ông quay về Mỹ, bác sĩ cho chụp hình kiểm tra, thấy mạch máu đã thông, khối máu
cũng tan. Tuy tôi chưa từng xem phim chụp và bệnh án của ông, song tôi thấy ông
kể lại chuyện này với thái độ hết sức chín chắn. Tóm lại, nấm mèo đen được thử
nghiệm cho thấy có công hiệu đối với giảm độ đặc của máu, chỉ cần dùng 5-10g
hàng ngày là đủ.
BẠN MUỐN KHỎE ĐẸP
VÀ THÔNG MINH Ư? HÃY KIÊN TRÌ ĐI BỘ NHÉ!
Loài người tốn hơn một triệu năm để chuyển hóa từ vượn
thành người, toàn bộ kết cấu của cơ thể đều nhằm phục vụ cho việc đi bộ, cho
nên môn đi bộ là môn thể thao tốt nhất trên thế giới.
Xin bàn tới nền tảng thứ hai của sức khỏe đó là tập thể dục
điều độ, đây là nhân tố hết sức quan trọng cho giữ gìn sức khỏe. Ông tổ của Tây
Y là Hippocrates từng nói: ánh nắng, không khí, nước và vận động là nguồn gốc của
sự sống và sức khỏe. Câu nói này đã lưu truyền được hơn 2400 năm. Vậy bạn muốn
có sức khỏe và sự sống hãy đừng xa rời bốn nhân tố trên. Qua đó cũng cho thấy
thể dục cũng quan trọng như ánh nắng mặt trời.
Chúng ta đều biết Hy Lạp là quê hương của phong trào thể thao
Olympic, trên núi của nước Hy Lạp cổ xưa, có khắc những chữ như sau: Bạn muốn
trở thành người khỏe và đẹp không? Vậy hãy kiên trì chạy bộ nhé! Ý nói rằng, chạy
bộ giúp người ta khỏe, thông minh và có đường nét thân hình tuyệt đẹp!
Xin kể cho các bạn một câu truyện về “bác sĩ sói”. Xưa kia trong khu rừng nọ có bầy
sói và nai sống chung, để bảo vệ an toàn cho nai, thợ săn đã giết hết bầy sói.
Tưởng chừng số nai sẽ sống thật yên ổn và khỏe mạnh, nào ngờ sự thật chẳng như
ý muốn, chỉ vài năm sau nai do không lo bị sói tấn công, sống vô cùng an nhàn,
suốt ngày ngủ trên thảm cỏ, phơi nắng, ăn ngủ thoải mái, bầy nai mập dần, mắc
phải nhiều căn bệnh như: mỡ gan, máu cao, bệnh tim…Do chết sớm, bầy nai ngày
càng ít, chẳng lẽ mặc chúng tự tiêu diệt chăng? Đi đâu tìm bác sĩ suốt ngày
chăm sóc chúng? Cuối cùng suy đi nghĩ lại,
thợ săn quyết định thả một bầy sói vào khu rừng, thế là lại bắt đầu cuộc sống
săn đuổi chống chạy giữa bầy sói và bầy nai như xưa. Nai đã sống rất khỏe mạnh
như trước. Hóa ra chính trong quá trình rượt đuổi, bầy nai được rèn luyện cơ thể
và sức lực, từ đó tránh được nhiều khả năng bệnh tật.
Thế giới tự nhiên đã huyền diệu như thế đó, chính quá
trình cạnh tranh lẫn nhau, khả năng giữa nai và sói đều được nâng cao. Tách xa
vận động của sự sống chỉ mang lại hậu quả không tốt. Cho nên, đứng về góc độ
này, bầy sói đã trở thành bác sĩ tốt nhất của bầy nai.
Vậy thế nào mới là môn thể thao tốt? Đó là môn đi bộ chứ
chẳng phải là golf, bowling hoặc bơi lội. Đi bộ mới là môn thể thao tốt nhất
trên thế giới.
Tôi xin nhấn mạnh một điều: bệnh xơ cứng động mạch có biện
pháp phòng chống, vì căn bệnh có thể diễn biến từ không tới có, từ nhẹ tới nặng,
song cũng có thể đi ngược từ nặng tới nhẹ, từ có thành không! Nhớ hồi còn là
sinh viên, thầy giáo của tôi từng nói: khi động mạch bị xơ cứng thì chẳng còn
cách cứu chữa. Nhưng thời gian gần đây, giới khoa học đã chứng minh rằng, xơ cứng
động mạch là một quá trình có thể xoay chuyển ngược không thành có hoặc có
thành không! Tuy chưa thể triệt tiêu hoàn toàn, song vẫn bớt được phần
nào.
Đi bộ chính là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất
giúp mềm hóa trạng thái xơ cứng của động mạch! Hơn nữa, môn đi bộ cũng rất tốt
cho ổn định huyết áp, hạ cholesterol và giảm cân. Có điều phải chú ý là: thể
thao quá sức cũng có nguy cơ dẫn tới đột quỵ, rất nguy hiểm. Đi bộ là thích hợp
nhất cho sức khỏe mọi người.
Đi bộ như thế nào mới có ích?
Gói gọn ba chữ: ba, năm, bảy
“Ba” nghĩa là mỗi lần trên 3.000m và trên 30 phút, “năm”
là hàng tuần ít nhất tập thể dục 5 lần, “bảy” là nên giữ quá trình trao đổi oxy
khi tập, ở mức tổng số của nhịp đập tim cộng với tuổi tác của bạn bằng 170. Qua
theo dõi những bài báo viết về người cao tuổi, tôi được biết bà Lôi Khiết Kình,
96 tuổi có sở thích là đi bộ hàng ngày. Ông Trần Lập Phu thọ đến 101 tuổi cũng
có thói quen thường xuyên đi bộ.
Ngôi chùa Phổ Độ ở cửa Đông Hoa (Bắc Kinh) có vị thầy tu
nghèo, hàng tháng được chính phủ chu cấp 100 ngàn đồng. Ông thích mỗi buổi sáng
cầm gậy đi từ cửa Đông Hoa tới cửa Kiến Quốc, sau đó quay lại, tổng cộng tốn hơn
2 giờ, một năm bốn mùa đều không thay đổi. Bên cạnh chùa cũng có rất nhiều nhà
cửa cao sang, sống trong đó toan là những vị có tiếng tăm, nhưng vài chục năm
đã trôi qua, nhiều người đã không biết đi về đâu, chỉ còn lại lão hòa thượng
kia năm nay đã hơn 96 tuổi vẫn sống tốt. Nếu xét về dinh dưỡng và điều kiện sống
thì chẳng có gì là đầy đủ và thoải mái cả, có chăng chỉ là cầm gậy đi bộ hàng
ngày hơn 2 tiếng đồng hồ. Chỉ kiên trì một cách đơn giản như vậy mà nay vẫn sống
thật tốt và khỏe.
Vậy thì nên đi bộ như thế nào mới là tốt? Thật ra chỉ gói
gọn trong ba chữ đó là ba, năm, bảy.
“Ba” nghĩa là mỗi lần trên 3.000 m và trên 30 phút. “Năm” là hàng tuần ít nhất tập thể dục 5 lần.
“Bảy” là thể dục phải đều đặn và vừa phải. Quá độ sẽ mang lại hậu quả xấu. Thế
nào gọi là vừa phải? Sự trao đổi oxy khi tập phải giữ ở mức tổng số của nhịp đập
tim cộng với tuổi tác của bạn bằng 170. Thí dụ: Bạn ở độ tuổi 50, nên tập tới mức
nhịp tim là 120 cả hai cộng lại bằng 170. Nếu là tuổi 60 thì tập tới nhịp tim đạt
110 . Tập như vậy ta gọi là trao đổi oxy, nếu như sức khỏe tốt, có thể tập hơn
con số này, còn sức khỏe kém thì ít hơn con số này. Nói chung, phải liệu sức mà
tập.
Các số liệu thử nghiệm gần đây cho thấy: chia người cao
tuổi thành hai nhóm, nhóm A mỗi ngày đi bộ bình quân 4,2km. Nhóm B cơ bản không
đi bộ kết quả cho thấy tỉ lệ tử vong và mắc chứng bệnh nhồi máu cơ tim của nhóm
A thấp hơn nhóm B tới 60%. Qua đó cho thấy hiệu quả của việc đi bộ thật là tuyệt
diệu! Hãy kiên trì đi bộ nhé các bạn, biện pháp này giúp thay thế nhiều sản phẩm
bảo vệ sức khỏe!
Uống sữa tốt nhất là ban đêm, trước khi đi ngủ, vì
hormone tăng trưởng (growth hormone) chỉ tiết ra vào ban đêm, chỉ cần cho trẻ uống
ly sữa thêm viên vitaminC và B tổng hợp, trẻ không những tăng chiều cao, khỏe mạnh,
còn có sức đề kháng tốt, tránh xa các chứng bệnh như cảm, viêm amygdalate, viêm
phổi, sốt…
Có mẹ nào cho uống
như thế này chưa? Pha sữa với Vitamin C và B có được không nhỉ?
TẬP THÁI CỰC QUYỀN
KHÔNG CHÚT TỐN KÉM, NHƯNG TÁC DỤNG HỮU HIỆU HƠN CẢ DỤNG CỤ THỂ THAO HIỆN ĐẠI
Tôi thật sự thán phục trí tuệ của người Trung Quốc, vì
môn thái cực quyền không tốn tiền bạc lại tốt cho sức khỏe hơn hẳn dụng cụ thể
thao hiện đại nhất!
Ngoài đi bộ ra, còn có môn thể thao rất tốt đáng cổ vũ,
đó là môn Thái cực quyền. Đây là môn thể thao mang tính đặc thù, trong nhu có
cương, âm dương kết hợp.
Công dụng tốt nhất của môn Thái cực quyền là cải thiện hệ
thống thần kinh, những người tập từ 3 năm trở lên có khả năng cân bằng rất tốt,
dù chân chạm phải vật gì cũng không dễ vấp ngã.
Nghiên cứu của hiệp hội thể thao người già ở Mỹ
về môn Thái cực quyền có kết quả như sau: họ chia người cao tuổi thành hai
nhóm, nhóm A tập toàn dụng cụ thể thao, tập nở cơ bắp. Nhóm B thì không tốn đồng
xu, chỉ tập Thái cực quyền, sau đó so sánh kết quả, nhóm B tỏ ra có khả năng
cân bằng tốt hơn, bộ óc khỏe, đi đường ít bị té, tỉ lệ gãy xương do bị té giảm
hơn 50%. Cuối cùng người Mỹ có được 1 kết luận, tỏ lời thán phục trí tuệ của
người Trung Quốc, vì đã sáng tạo ra Thái cực quyền, môn thể dục không tốn tiền
lại công hiệu hơn cả dụng cụ thể thao hiện đại nhất.Đúng vậy, qua chứng minh của
khoa học, Thái cực quyền thật sự có công dụng tốt. Cho nên muốn có sức khỏe tốt,
một là siêng đi bộ, hai là tập Thái cực quyền.
CAI THUỐC LÁ, BỚT
UỐNG RƯỢU
Thuốc lá: không hút, nếu hút cũng không quá 5 điếu/ ngày
Rượu: không uống, nếu uống không nên quá 15ml/ngày
Cai thuốc, bớt rượu chính là nền tảng thứ ba của sức khỏe.
Hút thuốc có hại cho sức khỏe, đây là điều mà mọi người đều
biết cả. Nhưng tiếc rằng không phải ai cũng làm được. Vì điều đó đòi hỏi phải
quán triệt cả ba điều giữa hiểu, tin và thực hành.
Nghiên cứu chuyên môn cho thấy, khoảng 95% người đều hiểu
hút thuốc có hại cho sức khỏe, cũng có tới hơn phân nửa dân nghiện nghĩ tới việc
cai thuốc lá. Nhưng thực sự cai thành công chỉ khoảng 5%. Từ 95% rồi 50% và cuối
cùng chỉ còn 5%, mức chênh lệch giữa hiểu, tin và thực hành khác xa biết bao!
Đó chính là một vấn đề vô cùng phức tạp.
Tại sao lại tồn tại sự chênh lệch lớn như vậy?
Tại sao thừa biết hút thuốc có hại mà người nghiện vẫn chấp
nhận xa lầy?
Tóm lại có hai nguyên nhân chủ yếu. Đứng về mặt khách
quan, tác hại của thuốc lá không bộc phát ngay. Nghĩa là cơ thể không bị lâm bệnh
ngay sau lần hút. Nghiện thuốc lá cứ như trúng độc mãn tính, khoảng cách gây hại
kéo dài. Thứ hai, hệ nhân quả giữa hút thuốc và phát sinh những căn bệnh như:
tim mạch, ung thư phổi, tai biến mạch máu não…là lẽ đương nhiên, song không phải
là nguyên nhân duy nhất. Vì nghiện thuốc lá chưa chắc bị tai biến mạch máu não
hoặc ung thư phổi…Ta có thể khẳng định hút thuốc có hại, song chưa hẳn là 100%.
Vì cũng có bệnh nhân ung thư phổi mà không hút thuốc. Đến nay, con người vẫn
chưa nhận thức cấp thiết về tính nguy hại của thuốc lá hoặc còn mang tâm lý cầu
may.
Nguyên nhân thứ hai là vì sự tuyên truyền của chúng ta
còn kém sâu rộng. Chưa giúp người dân hiểu một cách triệt để về tác hại của thuốc
lá. Gần đây có nhà bác học của Đức đã có bài báo lên án một nước lớn nọ đã xuất
khẩu “chết chóc”ra thế giới. Nước lớn này vừa kêu gọi dân bản xứ đừng hút thuốc,
vì thuốc lá mang lại sự chết chóc, mặt khác lại ra sức sản xuất thuốc lá, tài
trợ cho các nhà sản xuất đẩy mạnh xuất khẩu thuốc lá sang các nước thuộc thế giới
thứ 3, để dân những nơi này chết sớm và thu hút ngoại tệ bất lương về nước họ.
Bài báo nhấn mạnh rằng nước lớn này đã xuất khẩu sự chết chóc trên thế giới, là
tội phạm chiến trạnh cực kỳ nguy hiểm. Họ chỉ biết bảo vệ dân mình lại đẩy dân
nước khác tìm tới cái chết.
Song tại sao đa số người đến nay còn chưa chịu cai thuốc
lá?
Vì họ nghĩ rằng tác hại của thuốc lá chưa nghiêm trọng
như lời tuyên truyền. Cũng có thể chỉ là lời phóng đại của giới y bác sĩ, hoặc
tuyên truyền cực đoan mà thôi. Tôi muốn
thưa với các bạn điều này: hút thuốc có hại cho sức khỏe là chuyện có thật 100%
Xin kể với các bạn một câu truyện lịch sử sau đây: Năm
1962 khi toàn thế giới còn chưa biết gì về tác hại của thuốc lá, Viện khoa học
Hoàng Gia Anh đã phát biểu một bài báo cáo nói lên tác hại của thuốc lá. Khi
đó, Tổng thống Mỹ Kennedy có đồng ý với nội dung bài phát biểu của Viện khoa học
Hoàng Gia Anh chăng? Và cố vấn Y tế của ngài có tán đồng không? Nếu không tán đồng,
chính phủ Ngài sẽ có biện pháp gì?
Câu hỏi trên thật nhạy cảm, ông Kennedy trả lời rằng: Thị
trường chứng khoán giờ đây đang bế tắc, tôi xin hẹn lần sau mới trả lời câu hỏi
nhạy bén của anh. Sau đó ông liền cho họp toàn thể giới khoa học gia hàng đầu
trong nước, thành lập một Ủy ban chuyên đề, nghiên cứu riêng về tác hại của thuốc
lá, cử ra 150 nhà khoa học danh tiếng của Mỹ cùng tham gia. Nhưng sau đó vì muốn
chứng tỏ tính trung lập, khách quan, và đáng tin cậy trong quan điểm của các
nhà khoa học, cơ quan khoa học đứng ra chọn người, công ty sản xuất thuốc lá
cũng tán đồng, cuối cùng chỉ chọn ra 11 vị đủ tư cách.
Công ty thuốc lá lại đưa ra ý kiến, phản đối ông Kelico
làm trưởng nhóm tham gia nghiên cứu, vì vài năm trước ông này từng có lời phát
biểu về tác hại của thuốc lá. Cho rằng ông này có phần thiên lệch, vì chưa qua
nghiên cứu đâu có thể đưa ra kết luận vội vã, nên đã gạch tên ông ra ngoài. Cuối
cùng con số 10 người cũng được mọi đại diện tán đồng. Trải qua hai năm nghiên cứu
độc lập, tư liệu nghiên cứu hoàn toàn bảo mật, chỉ trình lên chính phủ, xử lý
theo văn kiện quân sự cơ mật. Sau đó mới công bố kết quả nghiên cứu chính thức
tại tòa nhà Quốc hội ở Washington xem việc hút thuốc có hại cho sức khỏe hay
không.
Chưa dám công bố ngay vào thứ sáu, vì lo sợ gây ảnh hưởng
xấu tới thị trường, chứng khoán, đành sắp xếp vào ngày thứ bảy. Hoa Kỳ chính thức
tuyên bố cho toàn thế giới biết thuốc lá có hại cho sức khỏe! Là tội phạm gây
nên nhiều chứng bệnh nguy hiểm như: ung thư phổi, tim mạch và tai biến mạch máu
não, bệnh nhồi máu cơ tim và bệnh phổi mãn tính. Thuốc lá có hại là chuyện được
khẳng định, là kết quả nghiên cứu tuyệt đối, cho nên mọi người đều phải tránh
xa!
Có người cho rằng cai thuốc không phải chuyện dễ! Thật ra
chuyện này dễ hay không, chủ yếu phụ thuộc vào quyết tâm của người cai thuốc.
Chỉ cần bạn kiên định ý chí, không cần nhờ vào uống trà, ăn kẹo cai, dùng thuốc
cai vẫn có kết quả. Từng có nhiều người sau khi biết mình đã mắc phải bệnh ung
thư, bệnh xuất huyết não, lập tức chịu cai. Khi con người đã bị phán “tử hình
chậm” do hút thuốc, ý chí ham sống sẽ trỗi dậy và mang tới họ sức mạnh kềm chế
phi thường.
Chúng tôi kêu gọi mọi người nên tự giác cai thuốc, vì chỉ
cần đủ ý chí, bạn sẽ thành công. Thí dụ ông Lênin đã hút thuốc vào tuổi 17, hút
rất nhiều. Có lần mẹ ông đã nói với ông rằng mẹ hàng ngày lao động vô cùng cực
nhọc, chẳng kiếm được là bao, trong khi đó tiền thuốc lá của con thật tốn kém! Leenin
là người con hiếu thảo, nghe mẹ nói vậy, liền thưa: “Vậy con cai thuốc nhé! Thế
là rút bỏ ngay nửa điếu thuốc còn lại trong miệng. Từ đó về sau, suốt đời ông
không đụng tới điếu thuốc lá khác!”. Còn có khối câu chuyện thật để chứng minh
cho việc cai thuốc là chuyện có thể làm được và làm ngay.
Đáng tiếc rằng, người ta chỉ chịu cai vào giây phút đã biết
mình lâm bệnh. Chuyện đó đã quá muộn màng. Qua điều tra về con nghiện cho thấy
một điểm lạ: lời khuyên cai thuốc của cha mẹ không sánh bằng một nửa hiệu quả bởi
lời khuyên của người yêu. Xem ra sức mạnh tình yêu mãnh liệt thật!
.Tóm lại, cai thuốc lá có thể chia 2 dạng: một là dạng chủ
động, thường thể hiện qua hành động tự nguyện của người bệnh, hai là dạng bị động
hiệu quả không rõ nét. Thậm chí còn mắc bệnh ung thư và chết sớm sau khi cai. Tại
sao? Vì hành động cai không tự nguyện, cai một cách buồn bã, chịu trận và bị bắt
buộc
Tóm lại, hút thuốc có hại, nên bỏ càng sớm càng tốt. Nếu
có khó khăn nhất thời, chưa thể bỏ hẳn, cũng nên giảm và hạn chế số lượng hút
trong vòng 5 điếu, để hạn chế sự nguy hại. Có điều cần nhắc nhở rằng: với căn bệnh
nghẽn tim mạch, tác hại của thuốc lá tỉ lệ thuận với bình phương số thuốc hút,
nghĩa là lượng hút tăng một lần, nguy hại sẽ tăng 4 lần.
Rượu cũng như
con dao hai lưỡi! Uống một lượng ít, rượu sẽ là bạn của sức khỏe, quá chén, rượu
sẽ là tội phạm gây bệnh. Qua điều tra, có 50% tội phạm hình sự là kẻ nghiện rượu,
40% tai nạn giao thông do rượu, 25% bệnh nhân là con nghiện rượu. Quan điểm mới
của WHO cho thấy: rượu uống càng ít càng tốt, đừng bao giờ càng uống càng nhiều,
tới mức không thể tự kiềm chế, rơi vào thế say xỉn, biến bạn sức khỏe thành thù
sức khỏe! Nếu thích uống rượu, hãy chú ý đừng uống quá 15ml trong một ngày nhé!
CHÚ Ý “BA CÁI NỬA
PHÚT”, KHỎI MANG TẬT SUỐT ĐỜI
Có bệnh nhân vừa khóc lóc vừa than rằng: nếu tôi sớm biết
ba cái nửa phút, sẽ khỏi phải mang tật suốt đời.
“Ba cái nửa phút” là: Sau khi thức dậy, đừng vội
rời khỏi giường, hãy nằm yên trên giường nửa phút, ngồi dậy nửa phút, giữ
nguyên tư thế thò chân xuống giường ngồi thêm nửa phút!
Đừng xem thường câu nhắc nhở trên, nếu chịu khó chú ý và
làm theo sẽ cứu sống nhiều người!
Có người ban ngày còn khỏe mạnh, bình thường, nhưng mai
sáng thức dậy đã chết một cách đột ngột. Hóa ra ông ta nửa đêm thức giấc, vội rời
khỏi giường, chính do thay đổi tư thế đột ngột dẫn tới tụt huyết áp, não bị thiếu
máu gây ra triệu chứng chóng mặt. Thế là ông ta bị té đập đầu xuống đất, nứt hộp
sọ, hoặc tim ngừng đập, thế là toi mạng.
Có người đi cầu khó khăn do căn bệnh phình tiền liệt tuyến,
chỉ giây lát quá gắng sức khi rặn, đã dẫn tới đột quỵ.
Dụng ý của giới khoa học khi đề xuất “ba cái nửa phút”,
xuất phát từ kiểm tra điện tâm đồ, phát hiện nhiều người bị nhồi máu cơ tim vào
ban đêm, dù ban ngày họ hoàn toàn bình thường. Tại sao lại có sự co thắt đột ngột
này? Nguyên nhân chủ yếu là do họ thức dậy rồi rời khỏi giường quá nhanh chóng,
dẫn tới huyết áp tụt, não thiếu máu và tim ngừng đập.
Vì thế các nhà khoa học đề nghị đề phòng hiện tượng nguy
hiểm trên bằng “ba cái nửa phút”
Chỉ cần chịu khó kiên trì ba cái nửa phút, không tốn 1 xu
nào cũng sẽ tránh được cơn thiếu máu não bộc phát, giữ an toàn cho tim và giảm
bớt mối nguy đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não…
Có lần tôi vừa
giảng xong, có một ông ngồi dưới giảng đường đã òa khóc lên. Ông kể bằng giọng
đau thương và nuối tiếc: hai năm trước tôi cũng chóng mặt bị té do thức dậy đi
cầu quá vội, ngày thứ hai nằm liệt nửa người, điều trị hết 8 tháng, nếu như tôi
được nghe giảng sớm hơn, chẳng phải tránh được tai ương và khỏi chịu khổ như
bây giờ sao!
“BA CÁI 30 PHÚT”
GIÚP BẠN VUI KHỎE
Đó là tập thể dục sáng nửa giờ, ngủ trưa nửa giờ và đi chậm
nửa giờ vào chiều tối 6-7 giờ.
“Ba cái 30 phút” trước hết là tập thể dục sáng nửa giờ,
đi tập Thái cực quyền, chạy bộ, nhưng không ít hơn 3.000m hoặc chơi các thể
thao khác, song phải vừa phải và thích hợp với thể lực mỗi người.
Kế tiếp là ngủ trưa nửa giờ, điều này phù hợp với nhu cầu
sinh lý, giúp khỏe khoắn trong công việc vào buổi chiều, người cao tuổi càng phải
ngủ cho đủ, để bổ sung giấc ngủ do thức dậy sớm. Chỉ cần kiên trì ngủ trưa nửa
giờ hàng ngày, sẽ giúp giảm tỉ lệ nhồi máu cơ tim hơn 30%. Vì khoảng thời gian
ngủ trưa là giai đoạn thấp nhất của huyết áp trong ngày, từ đó tim được bảo vệ
tốt.
Xin nhớ đừng bao giờ làm việc liên tục 72 giờ, dứt
khoát phải giữ cho mình một khoảng thời gian nghỉ ngơi.
Có vị bác sĩ là phó chủ nhiệm khoa do quá bận bịu căng thẳng
trong công việc, cơ thể mệt mỏi quá độ, bệnh tim bộc phát, ông đã chết trên bàn
làm việc. Mới chỉ hơn 40 tuổi, thật đáng tiếc phải không các bạn!
Tóm lại dù bận cách mấy, cũng nên tranh thủ thời gian nghỉ
ngơi đầy đủ.
Ba là đi châm nửa giờ vào chiều tối khoảng 6-7 giờ. Như
thế giúp giảm tỉ lệ phát bệnh thắt nghẽn cơ tim và cao huyết áp.
Ngoài ra, còn phải chú ý đề phòng nhân tố gián tiếp gây bệnh
như: “trời lạnh, mệt mỏi, sáng sớm” đều là những lúc tỉ lệ phát bệnh cao huyết
áp và tim mạch tăng cao. Vì nhịp tim và tốc độ lưu thông của máu thường chậm
hơn vào sáng sớm, nên máu cũng đặc hơn, nhưng thói quen nhịp sống và làm việc
luôn khẩn trương hơn vào giờ này, vừa lo ăn sáng, vừa vội đi làm…khiến thần
kinh giao cảm phấn khích cao độ, hormone co rút của mạch máu gia tăng, khi gặp
trời lạnh, trạng thái trên thêm trầm trọng, Lúc này, tim cần nhiều oxy, sức cản
của mạch máu cũng tăng rất dễ dẫn tới chứng bệnh cao huyết áp, đột quỵ tim mạch.
Cho nên, nếu tối hôm qua trời lạnh hoặc có mưa,sáng hôm sau phải chú ý quan
tâm, cảnh giác hơn về tình trạng sức khỏe.
Nhân tố gián tiếp
thứ hai là “ăn no, quá chén, quá hưng phấn (kích động)” dễ dẫn tới bộc phát căn
bệnh tắc nghẽn cơ tim, loạn nhịp tim. Hai nhân tố gián tiếp trên rất nguy hiểm,
phải chú ý đề phòng cảnh giác
BỐN CHÚ Ý TRONG
CUỘC SỐNG THƯỜNG NGÀY
Uốn nắn thói quen sống sai lệch, giữ vững sức khỏe
Xin nêu 1 thí dụ thời xưa làm gương: Có một ông chủ giàu
có ở Venice (nước Ý) tên là Kenarer, suốt ngày ăn uống no nê, phóng túng vô độ,
thức khuya thâu đêm, chỉ 35 tuổi đã bệnh liệt giường, nhiều bác sĩ được mời tới
đều khằng định ông không sống nổi, chỉ có 1 vị bác sĩ đưa ra ý kiến khác, ông vạch
cho ông chủ giàu có này một thời khóa biểu sống lành mạnh, buộc phải tuân thủ
nghiêm ngặt, thực tế đã chứng minh chẩn đoán của vị bác sĩ này là đúng. Ông chủ
giàu kia đã sống thêm hơn nửa thế kỷ, đồng thời còn viết quyển sách hồi ký dạy
người đời làm thế nào sống tới 100 tuổi.
Xin các bạn đọc cao tuổi và mắc chứng bệnh cao huyết áp
hãy chú ý 4 điểm quan trọng sau đây:
Làm việc và nghỉ ngơi đúng giờ giấc
Đúng giờ đi ngủ,
đúng giờ thức dậy, ăn uống, sinh hoạt, làm việc và học tập đều phải tuân theo
đúng qui luật tự nhiên, có giờ giấc nhất định, điều này có lợi cho sức khỏe và
đề phòng tai biến của cao huyết áp
Thích ứng với
thiên nhiên
Phải chú ý theo
kịp và thích ứng với sự biến đổi của thiên nhiên và khí trời. Như thêm hoặc bớt
áo quần theo mùa, chỗ ở phải sáng sủa, chống ẩm thấp, không khí thông thoáng, nếu
có điều kiện nên trồng thêm cây cối hoa lá xung quanh.
Chú ý giữ gìn vệ
sinh
Thói quen vệ
sinh là nhân tố quan trọng cho sức khỏe, thức dậy sớm làm sạch nhà cửa phòng ốc,
tắm rửa thường xuyên, giữ thói quen vệ sinh cá nhân thật tốt.
Loại bỏ thói
quen xấu
Người cao huyết
áp nên cai thuốc lá, không nghiện rượu, tránh ăn uống no nê say xỉn.
Chú ý cuộc sống
tình dục điều độ, để giữ tâm trạng vui vẻ tinh thần đầy đủ Không quá ham muốn,
sống phóng túng, chi làm cho tinh thần và sức lực suy sụp, uể oải, lâu ngày sẽ
suy nhược, già sớm, số lần quan hệ vợ chồng phải điều tiết tùy theo nhu cầu
sinh lý và đặc điểm của từng người, sau tuổi trung niên chỉ nên quan hệ vài tuần
1 lần, thậm chí vài tháng 1 lần. Chỉ khi chịu kiên trì loại bỏ thói quen sống
thiếu lành mạnh, mới mong giữ được sức khỏe tốt.
SÁU ĐIỀU CHÚ Ý ĐỀ
PHÒNG TAI NẠN BẤT TRẮC
Một: Đừng làm động
tác xoay đầu mạnh
Giáo sư Trương
Ngụ ở Bệnh viện quân khu Bắc Kinh nêu rõ:xoay đầu là động tác giúp rèn luyện cơ
bắp cổ, thuyên giảm triệu chứng cứng tê cơ vai và cơ lưng do bệnh đau cột sống
cổ. Song lại không thích hợp để người cao tuổi luyện tập thường xuyên, vì nếu
xoay quá nhanh, quá lâu, hoặc động tác quá mạnh, khiến động mạch cổ bị cong
nén, dễ xảy ra việc thiếu máu não cấp tính, gây ngất xỉu và rất nguy hiểm. Cho
nên, nên tránh ba động tác khi vặn xoay đầu và cổ như sau, đừng xoay quá nhanh,
quá lâu và quá mạnh. Tốt nhất có người cùng tập bên cạnh, để kịp ứng xử khi bất
trắc.
Hai: không tắm quá
nóng
Giáo sư Trương
nhấn mạnh: tắm nước quá nóng khiến mao mạch làn da giãn nở quá độ, khi một lượng
lớn máu phân bổ trên bề mặt cơ thể, sẽ dẫn tới bộ phận quan trọng bên trong như
tim, não thiếu máu tương ứng, nếu gặp phải người bệnh tim mạch, não dễ gây tai
nạn do thiếu máu não cấp tính. Qua một nghiên cứu khác cũng chứng minh: những
chất có hại trong nước như: Trichloroethylene, Chloroform…có tới 30-50% có thể
biến thành hơi nước trong điều kiện nhiệt độ cao, và nhiệt độ càng cao thì thời
gian càng lâu càng bốc hơi nhiều.
Ba: đừng uống đồ
ướp lạnh
Người cao tuổi
dùng quá nhiều đồ ướp lạnh hết sức nguy hiểm, vì thực quản nằm phía sau tim,
còn dạ dầy nằm phía dưới tim, uống quá nhiều đồ lạnh dễ dẫn tới sự co thắt động
mạch vành tim, làm xuất hiện triệu chứng đột quỵ.
Bốn: là không ăn
quá no và tránh nghiện ngập
Hai điều trên
làm tăng gánh nặng cho tim, vì khả năng hoạt động của quả tim người cao tuổi chỉ
vừa đủ cho nhu cầu hàng ngày, chịu không thấu gánh nặng quá tải, nếu cộng bốn
tác nhân: ăn uống no nê, nghiện ngập, khích động, bệnh tim của người cao tuổi
vào thì gần bằng với hậu quả đột quỵ.
Năm: là đừng chạy
bộ khi bụng đói
Cuộc sống tuy cần
sự vận động, song tập luyện phải chú ý tính khoa học, chạy bộ lúc bụng đói chẳng
những làm tăng gánh nặng cho tim gan, khiến nhịp tim không đều, dẫn tới đột quỵ,
những người tuổi trên 50, khả năng tận dụng chất béo tự do trong cơ thể thấp
hơn nhiều so với thời trẻ, nên nguy cơ xảy ra tai nạn ngoài ý muốn cũng nhiều
hơn.
Sáu: là đừng đi
cầu kiểu ngồi chồm hổm
Các chuyên gia cho rằng: huyết áp động mạch và lượng tiêu
thụ oxy của cơ tim đều tăng khi chúng ta đi cầu, sự tăng đột ngột của huyết áp
có thể dẫn tới xuất huyết não. Còn tiêu hao oxy của tim mạch dễ gây đau thắt
tim, tắc nghẽn cơ tim và loạn nhịp tim. Nhất là người cao tuổi, khi phản ứng điều
tiết của mạch máu kém, thời gian đi cầu quá lâu, và việc đứng dậy đột ngột cũng
gây thiếu máu não, chóng mặt vấp té và đột quỵ. Vì vậy nên đi cầu kiểu ngồi.
Tránh kiểu cầu ngồi xổm.
Các bạn tìm đọc thêm tại nguồn
2—Y
TẾ DỰ PHÒNG
nền tảng
của y khoa hiện đại
Trước tình hình phát triển kinh tế nhanh chóng đã và đang
diễn ra trong vòng một thập niên trở lại đây, và nước ta không còn xếp vào nhóm
các nước nghèo khó nữa, chúng ta có xu hướng quên rằng tình hình y tế và sức khỏe
người dân ở nước ta vẫn ở trong tình trạng của một nước nghèo. Thật vậy,
thực trạng về bệnh tiêu chảy cấp tính, bệnh tả, cúm gia cầm, SARS, v.v… trong
thời gian gần đây là những nhắc nhở rằng nước ta vẫn còn đang đương đầu với những
bệnh nhiệt đới, những vấn nạn của các nước nghèo. Trong tình hình như thế,
hơn lúc nào hết, nước ta cần một mạng lưới y tế cộng đồng tốt để phòng bệnh từ
cấp cơ sở.
Mỗi lần đọc một
bản tin về một ca giải phẫu lớn được thực hiện thành công ở nước ta, tôi vừa mừng
vừa lo. Mừng là vì giới y khoa nước ta chứng tỏ cho thế giới biết rằng
chúng ta không thua kém bất cứ ai về mặt kĩ năng phẫu thuật. Nhưng lo là
vì tôi sợ những thành công mang tính đơn lẻ như thế làm cho chúng ta sao lãng một
“bức tranh” lớn hơn và nghiêm trọng hơn: sức khỏe cộng đồng. Nhìn qua bức
tranh sức khỏe cộng đồng tôi cho rằng Nhà nước phải tập trung đầu tư vào việc
phát triển hệ thống y tế cộng đồng hay y tế dự phòng thay vì tập trung vào các
thiết bị y khoa đắt tiền.
Bức
tranh sức khỏe Việt Nam
Chúng
ta cần nhìn vào bức tranh y tế nước ta cho kĩ! Thống kê chính thức của Bộ
Y tế cho thấy các bệnh sau đây nằm trong hàng “top 10” ở nước ta: các bệnh
viêm phổi, viêm họng và viêm Amidan cấp, viêm phế quản và viêm tiểu phế quản cấp,
tiêu chảy, viêm dạ dày, ruột non có nguồn gốc nhiễm khuẩn, cúm, sốt rét, tai nạn
giao thông, và các bệnh đường hô hấp.
Vẫn
theo thống kê của Bộ Y tế, những nguyên nhân tử vong hàng đầu ở nước ta (theo
thứ tự) là: các bệnh viêm phổi, các bệnh liên quan đến hệ thống hô hấp (kẻ cả
lao), thai chậm phát triển, tai nạn giao thông, suy dinh dưỡng, rối loạn gắn
liền với thai nghén và cân nặng không đủ khi sinh, và các tổn thương hô hấp
đặc hiệu khác của thời kì chu sinh.
Bức tranh sức khỏe trên cho chúng ta thấy rằng
các bệnh viêm và nhiễm trùng, suy dinh dưỡng, và tai nạn giao thông là những bệnh
dân ta thường hay mắc và cũng chính là những “tử thần” nguy hiểm nhất hiện
nay.
Cái mẫu
số chung của các bệnh này là mối liên hệ với kinh tế, hay nói thẳng ra là tình
trạng nghèo khó của người dân. Hãy lấy suy dinh dưỡng ở trẻ em làm ví dụ: ngoài
các nguyên nhân sinh học và lâm sàng, đứng trên quan điểm của y tế cộng đồng,
nguyên nhân chính của suy dinh dưỡng -- như tên gọi rất chính xác -- là thiếu
ăn. Thiếu ăn là do nghèo và hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn.
Trong khi nền kinh tế nước ta phát triển nhanh, một bộ phận dân số -- nhất là
những người sống trong vùng nông thôn hay vùng xa -- vẫn chưa đủ ăn (và chưa đủ
mặc). Theo kết quả nghiên cứu ở Đồng Nai, phần lớn (76%) trẻ em suy dinh
dưỡng là những em có cha mẹ là nông dân hay làm thuê. Gia đình càng có
nhiều con, tỉ lệ suy dinh dưỡng càng cao.
Một đặc
điểm chung của những bệnh hàng đầu hiện nay ở nước ta là chúng rất phổ biến.
Chẳng hạn như suy dinh dưỡng, có báo cáo cho thấy cứ 5 trẻ em ở nước ta
thì có 1 em suy dinh dưỡng (theo một thống kê trong hội nghị tổng kết đánh
giá các hoạt động dinh dưỡng năm 2007 do Bộ Y tế và Viện Dinh dưỡng quốc gia tổ
chức vào đầu năm nay). Hay như bệnh viêm phổi (là nguyên nhân tử vong số
1), mỗi năm có đến khoảng 360.000 người mắc. Hay như hút thuốc lá, có
nghiên cứu cho thấy khoảng 73% đàn ông và thanh niên (tuổi từ 18 trở lên) hút
thuốc lá. Đây là một tỉ lệ cao nhất thế giới mà các nhà nghiên cứu Việt-Mĩ
đã ghi nhận. Cao hơn cả Trung Quốc và Nhật! Nếu tính theo dân số hiện
hành, nước ta có 18,24 triệu thanh niên và đàn ông trên 20 tuổi hút thuốc lá!
Người viết bài này ước tính rằng mỗi năm có
khoảng 11.500 thanh niên và đàn ông trên 20 tuổi mắc bệnh ung thư phổi; trong số
này 85% (hay 9.800 trường hợp) là có liên quan đến hút thuốc lá. Hút thuốc
lá cũng là yếu tố nguy cơ có liên quan đến 85% trường hợp ung thư họng, nhưng số
lượng bệnh nhân ít hơn ung thư phổi. Chi phí liên quan đến thuốc lá (chỉ tính
chi phí điều trị trong bệnh viện) là khoảng 78 triệu USD (thời giá 2005).
Nhu cầu
cho một hệ thống y tế dự phòng
Vì
qui mô của các bệnh mà nước đang đối phó rất lớn, chúng ta không thể kì vọng rằng
xây thêm bệnh viện hay nhập thiết bị y khoa hiện đại sẽ giải quyết được vấn đề.
Nhu cầu tăng cường cơ sở vật chất y tế hiện đại là cần thiết nhưng mang
tính cấp thiết, bởi vì một nhu cầu khác lâu dài hơn và quan trọng hơn là xây dựng
một mạng lưới y tế cộng đồng hay y tế dự phòng. Tại sao cần phải xây dựng mạng
lưới y tế dự phòng? Câu trả lời đơn giản là tại vì chúng ta muốn phòng bệnh
hơn là chữa bệnh. Các thiết bị hiện đại là để chữa bệnh chứ không ngừa bệnh; các
biện pháp phòng bệnh cần một tư duy mới về y tế.
Tư
duy y khoa truyền thống thường quan tâm đến việc đáp ứng nhu cầu của bệnh
nhân. Tư duy này hun đúc thành những qui định về y đức như có trách nhiệm
với cá nhân người bệnh, và các cơ sở vật chất y tế thường được thiết kế để đáp ứng
nhu cầu của người bệnh. Ngay cả nghiên cứu y khoa cũng chịu ảnh hưởng bởi
tư duy này, vì một nghiên cứu y khoa cổ điển thường bắt đầu với câu hỏi “tại
sao bệnh nhân mắc bệnh”.
Ngày nay, chúng ta biết rằng nếu hệ thống y tế
chỉ để đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân thì vẫn chưa đủ. Do đó, tư duy y
khoa truyền thống này đã được khai triển thành một bước cao hơn và qui mô hơn:
đó là phòng bệnh và nhận dạng những nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao.
Nói cách khác, đây chính là tư duy y tế dự phòng.
Tư
duy y khoa truyền thống đặt trọng tâm vào việc điều trị và chữa bệnh, còn
tư duy y tế dự phòng đặt trọng tâm vào việc phòng bệnh. Đối tượng của tư
duy y khoa truyền thống là cá nhân người bệnh, còn đối tượng của tư duy y
khoa dự phòng là cộng đồng. Đối với y khoa truyền thống, một cá nhân hoặc
là có hay không có bệnh (do đó, có người ví von rằng y khoa cổ điển chỉ biết đếm
từ 0 đến 1), nhưng y tế dự phòng quan tâm đến nguy cơ mắc bệnh của một
quần thể (và nguy cơ này có thể dao động từ thấp, trung bình, đến cao).
Do đó, chỉ số để đánh giá hiệu quả lâm sàng của y khoa cổ điển là sự thành công
trong việc cứu một bệnh nhân, nhưng chỉ số lâm sàng của y tế dự phòng là giảm
thiểu nguy cơ mắc bệnh của một cộng đồng và kéo dài tuổi thọ cho một dân số.
Y tế
dự phòng không chỉ quan tâm đến các bệnh truyền nhiễm hay suy dinh dưỡng, mà
còn liên quan trực tiếp đến các bệnh mãn tính như tim mạch, viêm khớp xương,
đái tháo đường, cao huyết áp, tai biến, loãng xương, ung thư, v.v… Y tế dự
phòng quan niệm rằng sự phát sinh các bệnh mãn tính là hệ quả của một quá trình
tích lũy những rối loạn sinh lí qua phơi nhiễm các yếu tố nguy cơ. Do đó,
can thiệp vào các yếu tố nguy cơ sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh ở qui mô cộng đồng.
Các yếu
tố nguy cơ này có thể chia thành 2 nhóm: nhóm có thể can thiệp được và nhóm
không thể can thiệp được. Các yếu tố không có thể can thiệp được như tuổi
tác và di truyền. Nhưng các yếu tố có thể can thiệp được như dinh dưỡng,
vận động thể lực, lối sống (hút thuốc lá, thói quen rượu bia), môi trường sống
(như nước, không khí, phương tiện đi lại), v.v… Từ đó, các chiến lược y tế dự
phòng là làm thay đổi các yếu tố có thể can thiệp được để nâng cao chất lượng sống
cho cộng đồng.
Vì thế, thành công của một chiến lược y tế dự
phòng có thể đem lại lợi ích và hiệu quả cao hơn là thành công trong việc đáp ứng
nhu cầu của người bệnh. Chẳng hạn như một nghiên cứu mới công bố vào
tháng 11 năm ngoái cho thấy rằng chỉ cần 50-70% dân số trong những vùng bị dịch
tả (hay có nguy cơ cao, như các tỉnh phía Bắc hiện nay) uống vắcxin 2 lần một
năm, và với hiệu quả như vừa mô tả, số ca bệnh tả có thể giảm đến 90%.
Vấn đề
đầu tư
Nhận
thức được vai trò quan trọng của y tế dự phòng, ở các nước tiên tiến đều thiết
lập mạng lưới y tế cộng đồng đến từng phường và các vùng xa thành phố. Chẳng
hạn như ở Úc, các bà mẹ trước và sau khi sinh con đều được tầm soát và kiểm tra
sức khỏe ở các trạm y tế dự phòng này. Ngoài ra, các dịch vụ về phòng chống
bệnh ở qui mô cộng đồng như tiêm chủng ngừa, tuyên truyền và giáo dục y tế cộng
đồng, v.v… đều được thực hiện bởi các cán bộ y tế dự phòng.
Nhưng
một điều đáng buồn ở nước ta ngày nay là y tế dự phòng không được đánh giá đúng mức. Thật là
sốc khi nghe có quan chức chính quyền nói rằng không cần đến y tế xã. Có
thể nói đó là một phát biểu vô trách nhiệm nhất. Muốn xây nhà cho vững
thì phải có nền móng cho chắc; muốn có một nền y tế quốc gia hữu hiệu thì phải
bắt đầu bằng hệ thống y tế cơ sở tốt.
Nhưng
trong thực tế, chi tiêu của Nhà nước cho y tế chỉ chiếm 6,1% tổng số chi tiêu của
Nhà nước. Tỉ lệ này thấp nhất so với các nước láng giềng như Campuchea
(16%), Lào (khoảng 7%), Mã Lai (6,5%), Trung Quốc (10%), và Nhật (16.4%). Do
đó, không ngạc nhiên khi thấy cơ sở vật chất của hệ thống y tế ở nước ta đã ở
trong tình trạng quá tải từ hơn một thập niên qua. Thật vậy, theo thống
kê của Bộ Y tế, năm 1997 cả nước có khoảng 198 ngàn giường bệnh, nhưng đến năm
2005, con số này giảm xuống còn 197 ngàn! Trong khi đó dân số tiếp tục
gia tăng, và hệ quả là số giường bệnh tính trên 10.000 dân số giảm từ 26,6 năm
1997 xuống còn 23,7 năm 2005.
Thật
ra phải nói là “khủng hoảng” thì mới đúng, vì ở bất cứ tỉnh thành hay địa
phương nào, công suất giường bệnh tại các bệnh viện đều trên 100%. Tình
trạng hai hay ba bệnh nhân cùng nằm một giường, hay phải nằm dưới sàn hay ghế bố,
phổ biến đến nỗi các bác sĩ xem đó là chuyện bình thường! Đứng trên bình
diện vĩ mô, nguyên nhân chính của tình trạng này là do cơ sở vật chất y tế dự
phòng còn quá kém, cho nên bệnh nhân “vượt tuyến” đến các bệnh viện lớn.
Mục
tiêu tối hậu của bất cứ hệ thống y tế nào là nâng cao sức khỏe và kéo dài tuổi
thọ cho người dân. Ngày nay, người ta nói đến “xã hội hóa” y tế, nhưng thực tế
là đùn đẩy chi tiêu y tế về cho người dân. Bệnh viện và các công trình
phúc lợi xã hội (như trường học và đại học) là hiện thân, là thể hiện sự quan
tâm của một chính phủ đến sự an sinh của người dân. Nhà nước cần phải
tăng đầu tư cho ngành y tế dự phòng, và qua đó tạo điều kiện sao cho người
nghèo có thể được điều trị như mọi thành phần khác trong xã hội, và từng bước
nâng cao công bằng xã hội. Bài toán y tế ở nước ta chính là xây dựng hệ
thống y tế dự phòng, chứ không phải nên tập trung ngân sách vào những thiết bị
đắt tiền mà đại đa số người dân không hưởng lợi ích gì từ những đầu tư như thế.
Thành
công một ca giải phẫu có thể cứu sống một mạng người, nhưng thành công trong một
chiến lược y tế dự phòng có thể cứu sống nhiều triệu người, và kéo dài tuổi thọ
cũng như nâng cao chất lượng sống cho cả một dân tộc. Nhưng trớ trêu
thay, trong khi người bác sĩ thành công một ca giải phẫu chắc chắn sẽ được báo
chí nhắc đến như là một anh hùng, những người vạch định và thực hiện thành công
một chiến lược y tế dự phòng là những người “trầm lặng” chẳng ai để ý đến!
Đã đến lúc xã hội phải ghi nhận đúng đắn những đóng góp âm thầm của các
nhà y tế dự phòng
Ngành y học dự phòng là cầu nối giữa y học
và y tế công cộng. Trong khi y học quan tâm đến chẩn đoán và điều trị bệnh cho
một cá thể thì y tế công cộng quan tâm nhiều hơn đến phòng bệnh và nâng cao sức
khỏe cho cộng đồng. Mục tiêu hàng đầu của y học dự phòng là nâng cao sức khỏe của
cá nhân, gia đình và cả cộng đồng.
3---
VÀI NÉT VỀ Y TẾ CÔNG CỘNG
Bách
khoa toàn thư mở Wikipedia:
Y tế
công cộng là khoa học và nghệ thuật phòng bệnh, kéo dài tuổi thọ và tăng
cường sức khỏe thông qua những cố gắng có tổ chức của xã hội.
Sức khoẻ có nhiều định nghĩa khác nhau
theo nhiều tổ chức.Tổ chức y tế thế
giới, cơ quan của Liên Hợp Quốc, đặt tiêu chuẩn và cung cấp chương
trình kiểm soát bệnh tật đã định nghĩa sức khỏe là:"tình trạng hoàn toàn
thoải mái cả về thể chất, tinh thần và các quan hệ xã hội chứ không phải đơn giản
là tình trạng không có bệnh hay ốm yếu". Các chuyên gia y tế công cộng cho
rằng định nghĩa này chưa đầy đủ, một số thành phần khác trong sức khỏe con người
còn có dinh dưỡng, tinh thần và tri thức.
Y tế
công cộng có nhiều lĩnh vực nhỏ nhưng có thể chia ra các phần: dịch tễ học, sinh
thống kê và dịch
vụ y tế. Những vấn đề liên quan đến môi trường, xã hội, nhân chủng học
và sức khỏe nghề nghiệp cũng là lĩnh vực quan trọng trong y tế công cộng.
Trọng tâm can thiệp của y tế công cộng là
phòng bệnh trước khi đến mức phải chữa bệnh thông qua việc theo dõi tình trạng
và điều chỉnh hành động bảo vệ sức khỏe. Nói tóm lại, trong nhiều trường hợp
thì chữa bệnh có thể gây nguy hiểm đến tính mạng hơn so với phòng bệnh từ trước,
chẳng hạn như khi bùng phát bệnh lây nhiễm. Chương trình tiêm chủng vắc-xin và phân phát bao cao su là những ví dụ về các biện
pháp dùng trong y tế công cộng.
Khái
niệm
Ở Việt
Nam, ngành y tế công cộng còn mới và thường bị nhẫm lẫn với ngành y học dự
phòng hay vệ sinh-dịch tễ (trước kia). Hiện nay có xu hướng sử dụng thuật ngữ
"y tế công cộng" hơn vì:
Đây
là thuật ngữ đang được thế giới sử dụng rộng rãi (tiếng Anh: public health).
Bao hàm ý nghĩa liên ngành chứ không chỉ giới
hạn trong lĩnh vực y tế.
Mục
đích
Các
can thiệp của y tế công cộng tập trung vào vấn đề phòng bệnh hơn là chữa bệnh
thông qua giám sát các trường hợp và khuyến khích các hành động tốt cho sức khoẻ.
Thêm vào đó, trong nhiều trường hợp, chữa một bệnh này có ý nghĩa sống còn để
phòng ngừa các bệnh khác, chẳng hạn các vụ bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm.
Các chương trình tiêm chủng vắc-xin, vệ sinh nước sạch, môi trường là những ví
dụ của công tác hoạt động y tế công cộng.
Nhiều
quốc gia đã có cơ quan chính phủ riêng, thường là bộ y tế, chịu trách nhiệm về
các vấn đề sức khỏe trong gia đình. Ở Hoa Kỳ, vấn đề y tế cộng đồng bắt đầu thu
thập từ các cục y tế bang và địa phương. Cơ quan kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh
(CDC) đặt tại Atlanta, mặc dù có cơ sở tại Hoa Kỳ, nhưng cũng liên quan tới nhiều
vấn đề sức khỏe tại nhiều quốc gia khác mà họ chịu trách nhiệm.
Có một
sự khác biệt rất lớn giữa chăm sóc sức khỏe và y tế công cộng giữa các nước
đang phát triển và các nước đã phát triển. Tại các nước đang phát triển, nhiều
cơ sở hạ tầng y tế công cộng vẫn còn đang được trong giai đoạn xây dựng. Có thể
không đủ các cử nhân y tế được đào tạo tốt và nguồn tiền để cung cấp cho thậm
chí chỉ ở mức độ cơ bản nhất trong vấn đề chăm sóc sức khỏe và phòng bệnh. Vấn
đề đó kết hợp với tình trạng đói nghèo đã khiến đa số bệnh tật và tử vong hoành
hành dữ dội ở các nước đang phát triển. Nhiều nước châu Phi, chính phủ dành ra
dưới 10$ cho chăm sóc sức khỏe mỗi người, trong khi tại Hoa Kỳ, chính quyền
liên bang chi trả xấp xỉ 4500$ một đầu người.
Nhiều bệnh tật có thể phòng tránh được một
cách rất đơn giản, thậm chí bằng phương pháp không liên quan tới y học. Y tế
công cộng đống một vai trò hết sức quan trọng trong nỗ lực ngăn ngừa bệnh tật tại
các nước đang phát triển, cùng với hệ thống y tế địa phương thông qua các tổ chức phi chính
phủ.
Lịch sử
của y tế công cộng
Y tế công cộng là khái niệm hiện đại, mặc dù
nguồn gốc có từ xa xưa. Từ thời kì sơ khai của nền văn minh con người, tình trạng
ô nhiễm nước và thiếu nguyên
tắc trong việc bố trí rác thải có thể tạo ra véc-tơ lây truyền bệnh dịch. Nhiều
tôn giáo cổ xưa cũng đã đưa ra quy định trong hành vi liên quan tới sức khỏe: từ
các loại thức ăn nào thì được dùng, cho tới đánh giá hành vi nào bị coi là
buông thả theo khoái cảm, chẳng hạn uống rượu hay quan hệ tình dục. Những chính phủ đã thiết lập nên
nơi có quyền lãnh đạo và phát triển chính sách sức khỏe cộng đồng và những
chương trình chống lại các nguyên nhân gây bệnh nhằm bảo đảm sự ổn định, an
toàn, phồn vinh của quốc gia.
Y tế
công cộng thời xa xưa
Từ
trước thời La Mã, người ta đã biết nhiều về y tế công cộng: những hành động can
thiệp hợp lý của người làm công việc rác thải là rất cần thiết cho sức khỏe cộng
đồng ở khu vực thành thị. Người Trung Quốc đã biết phát triển thói quen phòng dịch
sau khi trải qua một trận dịch đậu mùa khoảng năm 1.000 trước công nguyên. Người
không mắc bệnh có thể nhận được ít nhiều miễn dịch chống lại căn bệnh nhờ nuốt
vảy khô của người đã nhiễm. Tương tự, trẻ em cũng có thể được bảo vệ nhờ tiêm
vào cẳng tay một vết nhỏ mủ từ một người bệnh. Cách làm này chỉ xuất hiện ở
phương tây những năm đầu 1700, và được sử dụng rất hạn chế. Tiêm chủng
băng vắc-xin chỉ trở
nên phổ biến những năm 1820, sau thành công củaEdward Jenner trong việc điều trị đậu mùa.
Trong
suốt thế kỷ 14, dịch chết Đen lan rộng ở châu Âu, người ta cho rằng thủ tiêu các cơ
thể bị chết có giúp thể ngăn ngừa được nhiễm trùng vi khuẩn này về sau. Điều
này đã giải quyết được một phần gốc rễ của dịch bệnh, tuy vậy, căn bệnh lại được
lan truyền chủ yếu do bọ chét trên các loài gặm nhấm. Nhiều khu vực trong các
thành phố bị đốt chát đã giúp ích rất nhiều bởi vì nó đã tiêu diệt nhiều động vật
gặm nhấm mắc bệnh.
Dịch tả, đại dịch thứ hai tàn phá châu Âu từ
năm 1829 tới năm 1851.
Y tế
công cộng thời hiện đại
Khi tỉ
lệ mắc bệnh truyền nhiễm ở các nước phát triển giảm xuống trong thể kỷ 20, y tế
công cộng bắt đầu tập trung hơn nữa vào các bệnh mãn tính như ung thư và bệnh tim. Trong khi đó, các
nước đang phát triển vẫn còn đang các bệnh truyền nhiễm có thể phòng tránh được
hoành hành, tàn phá, cùng với suy dinh dưỡng và nghèo đói.
Gánh nặng của chữa trị lâm sàng do người thất
nghiệp, nghèo đói, nhà cửa tồi tàn và ô nhiễm môi trường lên tới 16-22% ngân
sách y tế của vương quốc Anh.
Lịch sử phát triển y tế công cộng ở Việt Nam
Từ
ngày thành lập nước năm 1945, Việt Nam đã khẳng định y học dự phòng luôn là ưu
tiên hàng đầu: phòng bệnh hơn chữa bệnh. Theo tinh thần đó, Việt Nam đã xây dựng
một hệ thống vệ sinh dịch tễ học theo mô hình Liên Xô nhấn mạnh vào việc phòng và chống
các bệnh truyền nhiễm bởi lúc đó bệnh truyền nhiễm đóng vai trò chủ yếu trong cấu
trúc bệnh tật ở Việt Nam, hoàn toàn có thể khống chế được thông qua các biện
pháp đặc hiệu như dùng vắc-xin và không đặc hiệu như tuyên
truyền.
Trong khi đó, những tiến bộ trong cách đề cập
dịch tễ học đang diễn ra tại những nước phương tây, chủ yếu là các nước nói tiếng
Anh, đang ngày một mạnh mẽ. Những tiến bộ đó chỉ được đưa vào một cách không
chính thức thông qua các cuốn sách dịch tễ học được những người có dịp đi học,
công tác tại các nước phát triển mang về và đại học Y Hà Nội đã nghiên cứu và dần
đưa vào giảng dạy đầu những năm 1980.
4--- HÃY TIN VÀO VẮCXIN
Niềm
tin ở sức mạnh văcxin
Phòng
chống dịch bệnh cần được coi là một trong những hoạt động ưu tiên trong hệ thống
y tế hiện nay, tại buổi họp Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh mới đây, Thứ trưởng
Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã chỉ đạo. Hệ thống dự phòng cần đặc biệt tập trung
cao độ phòng chống các bệnh tay chân miệng, sốt xuất huyết,viêm não Nhật Bản… -
những dịch bệnh thường xảy ra vào mùa hè. Đây đang là thời điểm các tỉnh miền Bắc
"nóng” với viêm não Nhật Bản, còn tại các tỉnh miềnNam, nhất là khu vực Đồng
bằng sông Cửu Long, bệnh tay chân miệng rất đáng lo ngại.
Trong
cuộc chiến phòng chống dịch bệnh không thể thiếu vũ khí văcxin. PGS.TS. Bùi Vũ
Huy, Trưởng khoa Nhi, BV Bệnh Nhiệt đới TƯ khuyến cáo: Những bệnh có thể phòng
được bằng cách tiêm chủng thì cha mẹ nên đưa con đi tiêm ngay. Vụ dịch sởi gần
đây là bài học xương máu, nếu như tất cả người dân có ý thức đưa con đi tiêm
thì dịch đã không xảy ra. "Nếu như không có gì thay đổi, bắt đầu từ tháng
8 tới,TP.HCM sẽ tổ chức tiêm văc xin viêm não Nhật Bản trên toàn địa bàn TP cho
các trẻ từ 1 đến 5 tuổi”- bác sĩ Nguyễn Trí Dũng, Giám đốc Trung tâm y tế dự
phòng TP.HCM cho biết.
Bộ
GD&ĐT vừa yêu cầu các Sở chủ động điều tra, lập danh sách trẻ em, học sinh
để phối hợp với các SởY tế địa phương triển khai chiến dịch tiêm văcxin sởi -
rubella tại trường học, nhất là các trường mẫu giáo, mầm non, nhà trẻ tại các
xã vùng sâu, vùng xa,vùng biên giới hải đảo trên toàn quốc, tránh bỏ sót đối tượng.
Không
chỉ đội ngũ các chuyên gia y tế hàng đầu, ngay cả truyền thông cũng luôn khuyến
cáo, văcxin là một công cụ rất hiệu quả trong dự phòng các bệnh nhiễm khuẩn.
Phòng bệnh chủ động là nên đưa trẻ đi tiêm chủng theo lịch tiêm chủng. Đầu tư
cho tiêm chủng dự phòng bằng vắcxin là đầu tư cho phát triển. Lợi ích to lớn của
việc tiêm chủng và tích cực đưa trẻ đi tiêm phòng là chi phí cho việc đưa trẻ
đi tiêm rẻ hơn rất nhiều so với chi phí để chữa bệnh.
GS
Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Chủ nhiệm Chương
trình tiêm chủng quốc gia khẳng định, các văcxin trong chương trình tiêm chủng
mở rộng vẫn được cung cấp đầy đủ, nhờ có hỗ trợ kinh phí của Chính phủ trong
triển khai kế hoạch tiêm chủng văcxin miễn phí. Tuy nhiên thực tế vẫn có người
dân không tuân thủlịch tiêm chủng, thiếu lòng tin với tác dụng và tính an toàn
của tiêm vacxinsau một số tai biến xảy ra thời gian qua. Điều đó làm giảm
nghiêm trọng nhu cầu tiêm chủng nói chung và tiêm văcxin dịch vụ nói
riêng.
Khi ngờ vực độ tin cậy của văcxin tiêm chủng
mở rộng, người dân chỉ tin tiêm văcxin dịch vụ - phải trả tiền, tiêm các văcxin
dịch vụ không nằm trong Chương trình tiêm chủng mở rộng như thủy đậu, cúm, phế
cầu chủng, viêm màng não do não mô cầu, HPV ... Cứ vậy, tình trạng ế, rồi
"cháy” văcxin dịch vụ xảy ra.
Hiện
nay trên thế giới cũng chỉ sản xuất được 24 loại vắcxin, chưa phòng hết được
các loại bệnh, nên ngoài việc cho trẻ tiêm chủng đầy đủ thì các gia đình nên
áp dụng các biện pháp phòng bệnh khác như vệ sinh ăn uống, vệ sinh môi trường,
nhà cửa...
|
Đầu
tuần này khi Trung tâm y tế dự phòng 70 Nguyễn Chí Thanh Hà Nội triển khai tiêm
văcxin "5 trong 1” sau nhiều ngày hết văcxin này, người dân chen chân đi
tiêm khá vất vả. Hiện đã có 27.000 liều vắcxin 5 trong 1 được nhập về VN và đã
được các nhà phân phối chuyển đến các đơn vị tiêm chủng dịch vụ. Theo PGS-TS Trần
Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, tuy nhiên, số văcxin này còn ít ỏi so với
nhu cầu.
Sở dĩ
khan hiếm văcxin dịch vụ vì năm ngoái 2013 nhập về không tiêu thụ hết khiến năm
nay doanh nghiệp nhập cầm chừng. Gần một tháng qua nhiều gia đình lo nháo nhào,
có nhà đưa con ra nước ngoài tiêm chủng. Số này dù không nhiều nhưng quả đã
lãng phí không cần thiết. Theo GS Hiển, việc tiêm ở trong nước và nước ngoài
không khác nhau về quy trình và ở các nước trên thế giới cũng có những trường hợp
trẻ bị phản ứng sau tiêm chủng.
Nhu cầu
tiêm vắc xin phòng bệnh chủ động là nhu cầu chính đáng của người dân nước ta dù
tiêm chủng mở rộng quốc gia hay tiêm phòng dịch vụ. Đặc thù văcxin là được sản
xuất bằng công nghệ sinh học nhiều công đoạn phức tạp. Thời gian cần để sản xuất
khoảng 6 tháng, hạn dùng ngắn và điều kiện bảo quản đặc biệt.
Muốn
đảm bảo đủ văcxin dịch vụ, giữa các cơ sở tiêm chủng và các doanh nghiệp trong
nước, các nhà cung cấp nước ngoài phải phối hợp chặt chẽ - lập kế hoạch sản xuất
và cung ứng. Phối hợp lỏng lẻo khiến xảy ra tình trạng căng thẳng thiếu thừa
khó đoán.Ngành y tế bị trách oan mà người dân nhiều khi phải chen lấn, xếp hàng
lấy số khổ sở ở các điểm tiêm chủng.
Đã có
nhiều cuộc tranh luận khắp nơi về tính an toàn của văcxin, tác dụng phụ của nó
và ảnh hưởng của thông tin mập mờ chỉ khiến mức độ lo ngại với vắcxin tăng lên.
Thế giới đã từng phải hứng chịu những hậu quả nghiêm trọng do quan niệm sai lầm
về tiêm chủng đến mức nhiều quốc gia buộc phải ra luật tiêm phòng để bảo vệ sức
khỏe cho trẻ em. Nước ta không thể để xảy ra điều đó.
Chương
trình tiêm chủng mở rộng nước ta được áp dụng cho các cháu dưới 5 tuổi với 11
loại văcxin khác nhau. Thành quả của Chương trình 29 năm qua với 10/11 văcxin
là văcxin trong nước sản xuất rất đáng được coi là liều thuốc tinh thần đối với
những phụ huynh còn lưỡng lự trong việc tiêm văcxin cho trẻ.
Vấn đề
là cần tăng cường truyền thông tư vấn, củng cố niềm tin cho các ông bố bà mẹ và
người dân nói chung về niềm tin ở sức mạnh văcxin, về thành tựu của tiêm chủng
mở rộng cũng như tính an toàn và hiệu quả của các văcxin đang triển khai. Chỉ
khi các bậc cha mẹ hiểu rõ các tác dụng phụ của việc tiêm văcxin thường không
gây nguy hiểm và rất hiếm khi xảy ra, tin tưởng ngành y tế đã đang và sẽ cố gắng
với hết tinh thần trách nhiệm của mình đảm bảo tiêm văcxin là an toàn và hiệu
quả, thì mức cảm tình và ý định trọng dụng văcxin mới sắc nét và rộng khắp.
Tính bền vững của tiêm chủng nhờ đó được xây
dựng và củng cố, người dân thông suốt tư tưởng trong việc đưa trẻ đi tiêm vắcxin.
Tự tin tiêm chủng như một liều thuốc phòng bệnh đặc hiệu và còn như một món
quà.
Thanh Như - http://yteduphong.com.vn/
Vaccine
cúm làm giảm 50% nguy cơ mắc các bệnh tim mạch
Đây
là tuyên bố của các nhà khoa học Canada.
Vaccine
phòng cúm có thể làm giảm tới 50% nguy cơ đau tim, đột quỵ và tử vong vì các bệnh
liên quan đến tim mạch.
Đây
là tuyên bố của các nhà khoa học Canada khi họ phát hiện ra rằng, ngoài việc
phòng cúm, loại vaccine này còn có khả năng làm giảm 50% nguy cơ mắc các bệnh
tim mạch trong vòng một năm sau khi tiêm, kể cả những người có hoặc không có bệnh
lý về động mạch vành.
Phát
biểu tại Hội nghị Tim mạch Canada vừa được tổ chức tại thành phố Toronto hôm
29/10, Tiến sĩ Jacob Udell, chuyên gia tim mạch lâm sàng thuộc Đại học Toronto
giải thích rằng, việc nhiễm cúm có thể ảnh hưởng đến luồng oxy chuyển qua máu tới
tim.
Những
người được tiêm vaccine phòng cúm có thể ngăn ngừa việc các mảng xơ vữa bị vỡ
bên trong động mạch vành, cản trở việc cung cấp máu cho tim, dẫn đến cơn nhồi
máu cơ tim.
Việc
tiêm Vaccine phòng cúm không chỉ giúp phòng chống riêng bệnh cúm, mà còn bảo vệ
bệnh nhân khỏi tất cả những tác hại đi kèm với việc nhiễm cúm, trong đó có chứng
sưng tấy và tình trạng các mảng xơ vữa trong động mạch bị vỡ.
Phát
hiện nêu trên không chỉ hỗ trợ khuyến nghị tiêm phòng cúm hàng năm cho các bệnh
nhân mắc bệnh tim mà còn có thể là một phương pháp chữa trị tiềm tàng để làm giảm
nguy cơ đau tim và đột quỵ chỉ với một mũi tiêm chủng hàng năm.
Việc phát hiện này có ảnh hưởng lớn vì theo
Quỹ tài trợ tim và đột quỵ Canada, mỗi năm, tại nước này có khoảng 70.000 ca
đau tim. Trong khi đó, hàng năm chỉ có từ 2.000 - 8.000 người Canada tử vong do
bệnh cúm hoặc những biến chứng của bệnh cúm./.
Nguồn
vov.vn / Theo TTXVN
Tiêm
vắc xin phòng cúm là một trong những cách giúp loại bỏ những khó chịu, mệt mỏi
và cả những biến chứng do cúm gây ra. Song, trước khi quyết định, bạn hãy tìm
hiểu một chút về cách phòng bệnh này nhé.
Trên
thực tế không phải ai cũng thích hợp với biện pháp đơn giản và hiệu quả này, thậm
chí nhiều người còn cảm thấy sợ hãi và cố gắng tránh chúng bằng mọi giá. Điều
này không phải là ngẫu nhiên, những sự thật về tiêm phòng cúm dưới đây chính là
câu trả lời:
-
Không phải tất cả mọi người đều nên tiêm vacxin phòng cúm. Những người có hệ miễn
dịch kém như bệnh nhân HIV không bao giờ nên tiêm một loại vắc xin phòng bệnh
nào.
- Việc
tiêm phòng cúm không thể làm bạn bị lây bệnh cúm. Phải mất khoảng gần 10
ngày cho đến 2 tuần để vacxin phòng cúm có thể phát huy tác dụng. Nếu bạn tiếp
xúc với người đang bị cúm trước khoảng thời gian đó, bạn vẫn có thể bị cúm. Vậy,
ngay sau khi tiêm phòng mà bạn vẫn bị cúm thì đừng nghĩ rằng tiêm phòng đã lây
cúm cho bạn nhé.
- Đau
nhức là những hiện tượng bình thường. Sau khi tiêm phòng cúm, việc bạn cảm
thấy đau nhức, bị cảm nhẹ hay mệt mỏi trong ngày đều là những phản ứng bình thường,
không đáng ngại, không có nghĩa là bạn đang bị dị ứng hay bị lây cúm. Nên bạn đừng
quá lo lắng, những hiện tượng này sau đó sẽ tự biến mất.
- Bạn
nên tiêm phòng cúm hằng năm. Lần tiêm phòng của năm trước, đến năm nay
không thể bảo vệ bạn khỏi sự tấn công của virút, vì các chủng vi rút luôn biến
đổi, do vậy, bạn nên tiêm phòng cúm mỗi năm.
- Các
bà mẹ cần được tiêm phòng cúm. Phụ nữ đang mang thai hay đang cho con bú
có thể và nên được tiêm phòng cúm.
- Đối
tượng nào nên tiêm phòng cúm?
+ Trẻ
em từ 6 - 59 tháng tuổi và người già trên 50 tuổi
+ Trẻ
em và trẻ tuổi vị thành niên (từ 6 tháng tuổi đến 18 tuổi) đang được điều trị
thuốc aspirin, song có thể có những triệu chứng của bệnh Reye sau khi tiêm
phòng cúm.
+ Phụ
nữ mang thai, đặc biệt trong suốt mùa cúm
+ Những
người bị rối loạn phổi hay rối loạn hệ tim mạch mãn tính bao gồm cả bệnh hen
suyễn.
+ Người
lớn và trẻ em người đang phải điều trị bằng thuốc hay đã từng nằm viện vì bệnh
rối loạn chuyển hóa mãn tính, bệnh đái tháo đường, bệnh rối loạn thận, các bệnh
về hemoglobin hay bệnh suy giảm miễn dịch.
+ Người
lớn và trẻ em đang mắc các bệnh (như bệnh tổn thương tủy sống, bệnh kinh phong
hay các bệnh thần kinh bắp thịt) mà có thể ảnh hưởng đến đường hô hấp.
+
Nhân viên y tế, đặc biệt là những người làm việc ở những trung tâm chăm sóc trẻ
trừ 0 đến 59 tháng và những bệnh nhân có nguy cơ bị các biến chứng cúm nguy hiểm
hay ở bệnh xá, cơ sở y tế chăm sóc dài hạn những bệnh nhân những bệnh mãn tính.
- Đối
tượng nào không nên tiêm phòng cúm?
+ Những
người đã từng mắc chứng phản ứng phản vệ, dị ứng với trứng hay với các thành phần
của vacxin.
+ Những
người đang bị cảm ở mức trung hoặc cấp tính.
Nếu bạn không chắc chắn mình thuộc đối tượng
nào, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn sức khỏe cho mình nhé.
20-11-2007 Phan Giang
Theo about
5---BỐ MẸ CẦN BIÊT
12 mũi tiêm Vắc xin cho trẻ:
1. Mũi tiêm viêm gan B
Trẻ
sơ sinh cần phải được tiêm ngay sau khi sinh 24h, và nhận được một liều lượng
tương tự từ khi được 1 đến 2 tháng tuổi và một phần ba liều tương tự vào lúc 6
đến 18 tháng tuổi. Thuốc chủng ngừa này bảo vệ trẻ chống lại virus viêm gan B –
virus lây lan qua tiếp xúc với máu hoặc chất dịch cơ thể (bàn chải đánh răng
chia sẻ và một vài dụng cụ, đồ dùng cá nhân).
Triệu chứng khi trẻ tiêm thuốc thường gặp phải
khi tiêm loại thuốc này là đau ở vết tiêm, hay sốt nhẹ.
2. Mũi tiêm DTaP
Thuốc chủng ngừa DTaP bảo vệ trẻ chống
lại bệnh bạch hầu (một loại vi khuẩn có thể tạo khiến cổ họng của trẻ biến
thành màu xám hoặc đen), bệnh uốn ván (một bệnh nhiễm trùng có thể gây co thắt
cơ bắp rất mạnh khiến trẻ có thể phá vỡ xương), và ho gà (một căn bệnh rất dễ
lây gây ra nghiêm trọng , không thể kiểm soát ho, được biết đến như ho gà).
Năm liều vắc-xin cho trẻ em tại các độ tuổi
2 tháng, 4 tháng, 6 tháng, 15 đến 18 tháng, và 4 đến 6 tuổi. (Và tiêm nhắc lại ở
độ tuổi 11 hoặc 12 và sau đó cứ mỗi 10 năm.)
3. Mũi tiêm MMR
Loại vắc xin này kết hợp bảo vệ chống lại ba
loại virus: sởi (gây sốt cao, phát ban toàn cơ thể trẻ); quai bị (gây đau mặt,
sưng tuyến nước bọt, và đôi khi bìu sưng ở bé trai); và rubella hay bệnh sởi Đức
(mà có thể gây dị tật bẩm sinh nếu có nhiễm trùng xảy ra trong thai kỳ).
Hãy bắn đầu tiêm loại vắc xin này cho trẻ
khi trẻ được 12 đến 15 tháng tuổi và tiêm nhắc lại lần nữa trong độ tuổi từ 4
và 6 tuổi.
4. Bệnh thủy đậu
Bệnh thủy
đậu, là loại bệnh phát ban rất dễ lây ở trẻ do virus thủy đậu gây ra. Bệnh thủy
đậu có thể gây ra nhiễm trùng và các biến chứng nguy hiểm khác. Thường trẻ bị
thủy đậu có thể dẫn đến bị bệnh zona, một bệnh phát ban phồng rộp rất đau đớn.
Loại vắc xin phòng bệnh này được tiêm chủng
cho trẻ tốt nhất ở độ tuổi 12 đến 15 tháng và nhắc lại vào độ tuổi giữa 4 và 6
tuổi.
5. Vắc xin Haemophilus cúm B (Hib)
Haemophilus
cúm B là loại vi khuẩn gây viêm màng não biểu hiện mức viêm bao quanh não và tủy
sống, là đặc biệt nguy hiểm cho trẻ em dưới 5 tuổi.
Vắc-xin Hib được khuyến khích tiêm cho trẻ
trong độ tuổi 2, 4, 6, và 12 đến 15 tháng tuổi. Sốt, sưng và tấy đỏ tại nơi
tiêm là tác dụng phụ tthường gặp khi trẻ tiêm loại vắc xin này.
6. Mũi tiêm bệnh bại liệt (IPV)
Bại liệt có thể gây tê liệt và thậm chí
tử vong cho trẻ. Thuốc chủng ngừa bệnh bại liệt là một thành côngbởi vì vắc-xin
loại trừ hoàn toàn các loại vi rút gây bệnh bại liệt ở trẻ. Trẻ em nên được
tiêm IPV ở độ tuổi 2 tháng, 4 tháng, 6 đến 18 tháng tuổi và sau đó tiêm nhắc lại
một lần nữa trong độ tuổi từ 4 đến 6 tuôi.
7. Phế cầu khuẩn liên hợp (PCV)
Vắc-xin
này, được gọi là PCV13 (tên thường gọi Prevnar), bảo vệ chống lại 13 loại vi
khuẩn có thể gây ra tất cả các loại tình trạng xáo trộn sức khỏe ở trẻ như bệnh
viêm màng não, viêm phổi, nhiễm trùng tai, nhiễm trùng máu, và thậm chí tử
vong.
Với loại vắc xin này trẻ phải tiêm tổng cộng
bốn mũi vào độ tuổi 2, 4, 6, và 12 đến 15 tháng tuổi để trẻ được bảo vệ chống lại
các vi khuẩn phế cầu khuẩn. Tác dụng phụ thường gặp nhất của thuốc chủng bao gồm
buồn ngủ, sưng tại vết tiêm, sốt nhẹ, và khó chịu.
8. Bệnh cúm (flu)
Tiêm chủng cúm được bắt đầu vào mùa thu mỗi
năm. Các Trung tâm kiểm soát dịch bệnh đề nghị tiêm phòng vắc xin cúm cho trẻ ở
độ tuổi từ 6 tháng tuổi trở lên. Tác dụng phụ thường gặp của thuốc gồm đau nhức,
tấy đỏ, hoặc sưng tại vết tiêm ngừa. Có thể gây sốt và đau nhức ở cơ thể.
9. Virut Rota (RV)
Thuốc chủng ngừa vi rút rota (RV); (tên thuốc
RotaTeq, Rotarix) – một loại virut gây bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ được trao cho
trẻ em ở 2 và 4 tháng tuổi (RotaTeq được tiêm cho trẻ vào lúc 6 tháng.) Thuốc
chủng này được sản xuất ở dạng lỏng và là dạng thuốc uống. Nó có thể làm cho trẻ
khó chịu hơn một chút và cũng có thể gây tiêu chảy nhẹ hoặc nôn mửa.
10. Viêm gan A
Trẻ
em có thể bắt viêm gan A từ đồ ăn hay thức uống hoặc khi ăn phải thức ăn bị ô
nhiễm hoặc đưa các vật nhiễm khuẩn vào miệng.
Đây
là bệnh do virus gây tổn hại đến gan với một số triệu chứng gồm sốt, mệt mỏi,
vàng da, và chán ăn.
Trẻ
em tuổi từ 12 đến 23 tháng tuổi thường được tiêm hai liều thuốc chủng ngừa viêm
gan A, với một khoảng thời gian cách nhau tối thiểu là sáu tháng giữa các mũi
tiêm.
Đau nơi tiêm, đau đầu, và chán ăn là những
tác dụng phụ thường gặp nhất của thuốc chủng ngừa này.
11. Viêm màng não (MCV4)
Vắc-xin này, được gọi là MCV4 (Menactra),
giúp con bạn bảo vệ chống lại vi khuẩn viêm màng não – bệnh phổ biến có thể lây
nhiễm ở các màng bao quanh não và tủy sống. MCV4 được khuyến khích tiêm cho trẻ
tốt nhất ở độ tuổi 11 hoặc 12 tuổi, và tât cả mọi người ở độ tuổi từ 2 đến 55
có nguy cơ nhiễm trùng. Khi tiêm loại vắc xin này, một tác dụng phụ thường gặp
đó là chỗ tiêm sẽ hơi đau.
12. Human papillomavirus (HPV) – Vắc xin
phòng chống ung thư cổ tử cung
Human
papillomavirus (HPV) chủng ngừa (tên thuốc Gardasil, Cervarix) được đưa ra tiêm
cho trẻ ba liều trong thời gian 6 tháng, và được chấp thuận cho các em gái ở độ
tuổi từ 9 đến 26 là tốt nhất.
Loại vắc
xin này bảo vệ trẻ chống lại hai loại vi rút lây truyền qua đường tình dục
nguyên nhân phổ biến gây bệnh ung thư cổ tử cung.
Thuốc chủng này chỉ có tác dụng khi được
tiêm trước khi bị nhiễm trùng.
VĨ THANH: Con người đã sáng chế nhiều lọai
vác xin ngừa virus, nhưng cũng đang đứng trước hiểm hoạ virus kháng thuốc. Ngay
bên cạnh nước ta, Thailand đã tổng kết được rằng, hàng năm có tới 3.800 người tử
vong có liên quan tới vấn đề kháng các loại thuốc ngừa vius. Trên thế giới WHO
cho hay, đến 2050, có tới 10 triệu người tử vong vì vius kháng các loại vắc
xin. Để khắc phục, cần đến 40 tỷ Mỹ kim để nghiên cứu cho các chương trình mới
diệt vius kháng thuốc. Vòng luẩn quẩn ấy sẽ còn là cuộc chiến dài lâu, tốn tiền
và không ít cá thể chúng ta chết ở cái tuổi chưa được 80. 100.
Nguồn VTV1 ngày 19/5/2016
(Còn tiếp)
(Còn tiếp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét