1. Tết Trung Thu có từ bao giờ?
Cho đến tận bây giờ thì
nguồn gốc về sự ra đời của ngày Tết Trung Thu vẫn chưa
có những thông tin chính xác.
Trong dân gian có rất
nhiều truyền thuyết được lưu truyền về nguồn gốc ra đời của ngày Tết Trung thu
như: Chuyện nhà vua dạo chơi cung trăng vào Rằm tháng Tám, sự tích chị Hằng
Nga, sự tích chú Cuội, sự tích Thỏ Ngọc… Nếu như trung thu của người dân
Trung Quốc nhắc đến chuyện tình của Hằng Nga và Hậu Nghệ thì ở Việt Nam lại
thêu dệt nên câu chuyện về chú Cuội chị Hằng.
Hay từ câu chuyện lịch
sử Trung Quốc thời nhà Đường, nguồn gốc của tết trung thu gắn liền với nàng
Dương Quý Phi. Nàng là một trong tứ đại mỹ nhân làm nên giai thoại đất nước
Trung Hoa bấy giờ. Cũng chính vì vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành mà bị triều
thần cho rằng nàng mê hoặc nhà vua Đường Huyền Tông chìm đắm trong tửu sắc bỏ
bê triều chính. Đường Huyền Tông buộc phải ban phát cho sủng phi của mình dải
lụa trắng để củng cố triều đình trong niềm tiếc thương vô hạn. Vì niềm thương
tiếc khôn nguôi ấy đã làm lay động các tiên nữ, vào đêm trăng sáng nhất của mùa
thu, vua đã được đưa lên trời gặp lại Dương Qúy Phi. Sau khi về trần gian ông
đặt ra tết trung thu để tưởng nhớ đến vị sủng phi của mình.
Còn ở Việt Nam, nhiều
tài liệu ghi chép lại rằng, tết trung thu được tổ chức dưới thời nhà Lý tại
kinh thành Thăng Long. Là dịp mà vua Lý muốn tạ ơn thần Rồng đã mang mưa tới
cho mùa màng bội thu, cho con dân ấm no.
Người phương Đông sử
dụng lịch âm dương (hay còn gọi là âm lịch) nên lấy trăng tròn làm mốc. Họ thấy
vào mùa thu (tháng Tám âm lịch) trăng thường tròn nhất nên lấy ngày Rằm tháng
Tám làm lễ Trung thu. Các nước sử dụng lịch âm như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn
Quốc, Singapore… đều có Tết Trung thu.
Trong lúc đắm chìm trong
sự thơ mộng của cảnh đẹp thì nhà vua gặp một vị đạo sĩ tên La Công Viễn (có giả
thuyết thì nói rằng vị đạo sĩ này tên Diệp Pháp Thiện). Sử dụng phép tiên của
mình, La Công Viễn đã đưa vua Đường Minh Hoàng lên cung trăng một chuyến.
Trong không gian huyền ảo, nhà vua hân hoan đắm chìm vào điệu múa thướt tha của các nàng tiên nữ xinh đẹp. Giữa chốn bồng lai tiên cảnh đầy mê hoặc, Đường Minh Hoàng đã quên hết mọi thứ kể cả thời gian, đến khi đạo sĩ La Công Viễn nhắc nhở thì nhà vua mới chịu ra về.
Câu chuyện vua Đường
Minh Hoàng dạo chơi cung trăng qua tranh vẽ
Về lại trần gian, vua
Đường Minh Hoàng vẫn còn vương vấn sự lộng lẫy, xinh đẹp và huyền diệu nơi tiên
giới nên đã cho người viết ra tác phẩm Khúc Nghê Thường Vũ Y.
Về sau, cứ đến rằm tháng
8 âm lịch hằng năm, nhà vua lại cùng với phi tần và quan lại trong triều tổ
chức tiệc thưởng nguyệt ngắm trăng, nho nhã uống rượu, xem cung nữ biểu diễn
múa hát để kỷ niệm lần du ngoạn lên cung trăng kỳ diệu.
Kể từ đó, việc tổ chức
rước đèn và bày tiệc trong ngày rằm tháng tám đã trở thành phong tục của dân
gian của Trung Quốc, lan rộng sang các nước láng giềng và cả thuộc địa Trung
Hoa.
Sách sử Việt thì không nói rõ dân ta bắt đầu chơi Tết Trung Thu từ bao giờ, chỉ biết từ mấy trăm năm trước, tổ tiên ta cũng đã theo tục này và tồn tại cho đến ngày nay.GIẢM-89.000₫
2. Tết Trung Thu và sự tích Hằng Nga – chú Cuội
Nếu như ở Trung
Quốc Tết Trung Thu ra đời từ chuyến du ngoạn lên cung
trăng của vua Đường Minh Hoàng thì ở Việt Nam ngày Tết Trung Thu lại gắn liền
với sự tích Hằng Nga.
Với người dân Việt Nam,
hễ nhắc đến Trung Thu thì không ai mà không biết đến truyền thuyết về chị Hằng
và chú Cuội – một trong những câu chuyện huyền thoại tồn tại trong dân gian từ
rất lâu đời.
Chuyện kể rằng, ngày xưa
ở chốn cung đình có một nàng tiên nữ tên là Hằng Nga. Nàng ấy vô cùng xinh đẹp
và đặc biệt rất yêu trẻ con. Hằng Nga lúc nào cũng mong muốn được xuống trần
gian chơi cùng trẻ em nhưng tiên giới không cho phép.
Một hôm, Ngọc Hoàng tổ
chức cuộc thi “Làm bánh ngày rằm”, Hằng Nga bèn xuống trần gian để học cách làm
được bánh ngon. Dưới trần gian Hằng Nga gặp được Cuội – một anh chàng được mệnh
danh là chuyên gia nói dối.
Lúc bấy giờ, Cuội đã bày cho Hằng Nga cách làm bánh ngon là cứ bỏ tất cả các nguyên liệu hòa lại với nhau rồi đem nướng lên. Nhưng bất ngờ thay, khi chiếc bánh được mang ra khỏi lò thì rất thơm, các em nhỏ ăn vào đều tấm tắc khen ngon.
Hằng Nga – nàng tiên nữ
gắn liền với sự tích Tết Trung Thu ở Việt Nam
Tìm được cách làm bánh
ngon, Hằng Nga vội trở lại cung trăng. Vì lưu luyến không muốn rời xa Hằng Nga,
Cuội đã nắm lấy tay nàng và với sức mạnh kì lạ, Cuội cùng cây đa đầu làng đã bị
kéo bay tận lên cung trăng.
Quay về cung đình, Hằng
Nga đem những chiếc bánh tự tay mình làm đi dự thi. Không ngờ, chiếc bánh của
Hằng Nga đã giành giải nhất và được đặt tên là bánh trung thu.
Riêng về Cuội, ngồi dưới
gốc cây đa trên cung trăng nhìn ngắm trẻ con dưới trần gian chơi đùa nên nhớ
nhà, chỉ biết ngồi khóc và buồn bã. Thấy vậy, Hằng Nga cầu xin Ngọc Hoàng cho
phép nàng và Cuội xuống trần gian chơi cùng các em nhỏ vào ngày rằm tháng 8
hằng năm. Từ đó, Ngọc Hoàng đặt tên cho ngày rằm tháng 8 là “Tết Trung thu” -
dịp tết vui chơi của các em nhỏ.
Về sau, cứ đến rằm
tháng 8 âm lịch, người ta lại tổ chức rước đèn, múa lân dưới ánh trăng
để kỷ niệm ngày chú Cuội, chị Hằng xuống mặt đất liên hoan vui chơi.
Đã tồn tại từ hàng trăm
năm qua, Trung Thu không đơn giản chỉ là ngày vui chơi của trẻ em mà còn là
ngày Tết cổ truyền chứa đựng nhiều ý nghĩ đặc biệt của người dân đất Việt.
Theo phong tục người
Việt, vào Rằm Tháng 8 âm lịch mỗi năm, mọi gia đình sẽ
bày cỗ để trẻ con mừng trung thu. Người lớn sẽ mua và làm đủ thứ lồng đèn thắp
bằng nến để treo trong nhà và để các con rước đèn.
Ngoài ra, nhiều vùng còn
có thói quen ban ngày làm cỗ gia tiên, tối đến bày cỗ thưởng nguyệt. Không
khí ngày Tết Trung Thu lúc nào cũng vui vẻ, rộn rã tiếng cười từ
thành thị cho đến nông thôn, từ đầu làng cho đến cuối xóm.
Đặc biệt, trong mâm cỗ
những ngày này thì không thể thiếu món bánh trung thu. Bánh trung thu đã trở
thành một thức bánh không thể thiếu của mọi nhà, được coi là biểu tượng cho sự
đoàn tụ và hòa thuận của gia đình.
Bánh trung thu truyền
thống có hai loại: bánh nướng và bánh dẻo. Bánh nướng thường có vị mặn, nhân
làm bằng lạp xưởng và lòng đỏ trứng gà. Bánh dẻo có vị ngọt làm bằng nhân đậu
xanh hay đậu đỏ được nấu nhừ và đánh nhuyễn.
Bánh trung thu - biểu
tượng cho sự đoàn tụ và hòa thuận của gia đình.
Ngày xưa, bánh
trung thu có hình dáng tròn, tượng trưng cho sự đoàn kết và hoàn
chỉnh, dần về sau bánh thay đổi thành hình vuông.
Thường một chiếc bánh
trung thu sẽ được thưởng thức bằng việc cắt đúng với số lượng thành viên trong
gia đình. Theo quan niệm của người xưa, miếng bánh càng đều thì gia đình càng
hạnh phúc hòa thuận.
Có thể nói, Rằm
Tháng 8 – Tết Trung Thu là dịp để con cái hiểu được tình yêu
thương to lớn của cha mẹ dành cho mình, tình cảm giữa các thành viên trong gia
đình lại càng khắng khít hơn.
Ngày nay, Trung Thu còn
là dịp để chúng ta mua bánh, trà, rượu cúng tổ tiên, biếu tặng cho ông bà, cha
mẹ, thầy cô, bạn bè, họ hàng vừa để tri ân vừa bày tỏ lòng thành kính, yêu mến.
4. Những hoạt động vui chơi ngày Tết Trung Thu
· Rước đèn
Ở một số vùng quê nông thôn - những nơi mà tình làng nghĩa xóm là một thứ gì đó đáng trân quý, người ta thường tổ chức cho trẻ con đi rước đèn khắp thôn, xóm.
Trẻ con rước đèn đêm hội
trăng rằm
Hiện nay, lễ hội rước
đèn còn là dịp để những nhóm thanh niên trong làng xóm làm những chiếc lồng đèn
ông sao thật lớn, thật đẹp thi thố với nhau. Không khí ở đây lúc nào cũng rôm
rả, náo nhiệt đầy ấp tiếng cười nói vang vọng trên cả miền quê.
· Làm đồ chơi Trung Thu
Ngày trước, khi mà đồ
chơi điện tử chưa phát triển như bây giờ, đồ chơi cho trẻ con vào dịp
Tết Trung Thu rất hiếm, phần lớn các gia đình vẫn thường tự tay
làm lấy cho con em của mình.
Mặt nạ, đèn ông sư, đèn ông sao, đèn kéo quân, trống bỏi, tò he, chong chóng,… là những loại đồ chơi đơn giản nhưng được trẻ con yêu thích nhất lúc bấy giờ.
Mặt nạ - đồ chơi Trung
Thu yêu thích của trẻ em
Ngoài ra, các loại mặt
nạ bằng bìa cứng hoặc giấy bồi cũng là những thứ đồ chơi phổ biến trong đêm hội
trăng rằm. Mặt nạ thường được làm dựa theo hình tượng về các nhân vật được trẻ
em yêu thích như: đầu sư tử, ông Địa, Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới…
Ngày nay, các loại đồ
chơi thủ công dần dần được thay thế bởi các loại đồ chơi điện tử nhiều màu sắc
nhưng đâu đó ở một số vùng quê thì việc làm đồ chơi Trung Thu vẫn là một trong
những hoạt động được thiếu nhi cực kỳ thích thú.
· Múa lân
Như là truyền thống quen
thuộc không thể thiếu, người Việt vẫn thường tổ chức biểu diễn múa
lân vào dịp Trung Thu. Được biết, Lân chính là con vật tượng trưng cho
sự may mắn, thịnh vượng và là điềm lành cho gia đình.
Một đội múa lân thường
gồm có 4 người: một người đội chiếc đầu lân bằng giấy và múa những điệu bộ của
con vật này theo nhịp trống, một người ở phía sau cầm tấm vải dài phất phất
theo nhịp múa của người phía trước.
Múa lân Tết Trung Thu
Một người đầu lân, một
người đuôi lân kết hợp ăn ý với nhau tạo thành hình tượng một con lân dũng
mãnh, sinh động. Ngoài ra, trong đội múa lân còn có một người giả thành ông Địa
tay cầm chiếc quạt mo phẩy phẩy đi bên cạnh con lân trong tiếng reo hò của
những người xung quanh.
· Hát trống quân
Hát trống quân là hoạt
động vui chơi Tết Trung Thu chỉ có ở miền Bắc Việt Nam.
Đây là một trong những loại hình nghệ thuật dân gian khá độc đáo.
Hát trống quân là màn
hát đối đáp với nhau giữa đôi bên nam nữ. Đặc biệt những nghệ sĩ biểu diễn hát
trống quân sẽ vừa hát, vừa đánh nhịp vào một sợi dây gai hoặc dây thép căng
trên một chiếc thùng rỗng, bật ra những tiếng "thình thùng thình" làm
nhịp cho câu hát.
Nghệ thuật dân gian hát
trống quân
Người hát trống quân đòi
hỏi phải thật sự nhạy bén và linh hoạt. Những câu hát phải được hát theo vần
theo ý hoặc hát đố có khi có sẵn, có khi lúc hát mới ứng khẩu đặt ra. Cuộc đối
đáp trong những buổi hát trống quân thường diễn ra trong không khí vui vẻ, gay
go với những câu hát đối khá hiểm hóc.
Mặc dù Tết
Trung Thu ngày nay đã không còn giữ được nguyên vẹn những nét văn
hóa độc đáo như ngày xưa nhưng vẫn là một trong những ngày Tết cổ truyền được
mong chờ nhất trong năm, hi vọng quý độc giả hiểu rõ hơn về ngày Tết cổ truyền
này và giữ gìn nó như một điều không thể trong đời sống của người Việt.
Viet Fun Travel
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét