Tự bổ sung vitamin: Có lợi hay rước hại cho sức khỏe?

Vitamin là những hợp chất hữu cơ mà cơ thể không thể tự tổng hợp được, phần lớn phải lấy từ ngoài vào qua các loại thực phẩm sử dụng hằng ngày. Vitamin tồn tại trong cơ thể với một lượng nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống cũng như các hoạt động sống của cơ thể.

Nhiều người có thói quen sử dụng vitamin hằng ngày nhằm nâng cao sức khỏe. Tuy nhiên, việc tự ý bổ sung các loại vitamin có thể gây hại cho chúng ta.

Vitamin cần được sử dụng đúng liều lượng, dưới sự kiểm soát của nhân viên y tế, để tránh những tai nạn đáng tiếc khi xảy ra khi thừa vitamin.

Dưới đây là tác hại của việc dư thừa một số loại vitamin đối với cơ thể:

Không nên tự ý bổ sung các loại vitamin.© Được VTC cung cấp

Thừa vitamin A nguy cơ dị tật thai nhi và hại gan

Vitamin A có tác dụng trong tạo sắc tố thị giác, tạo da, niêm mạc, tăng sức đề kháng, chống nhiễm khuẩn. Nhưng khi thừa vitamin A do uống dầu cá hay các chế phẩm đa vitamin và khoáng chất, hay gặp ở trẻ nhỏ do bố mẹ ép uống có thể gây phồng thóp, co giật, tăng áp lực nội sọ.

Ngay cả người lớn và trẻ lớn khi dùng quá nhiều cũng gây nên khô da, nứt môi, viêm răng lợi, đau khớp, đau xương, rụng lông tóc... Ngoài ra, còn gây sưng gan lách, thiếu máu nhược sắc, chán ăn, mẩn ngứa, to đầu, chóng mặt, buồn nôn.

Thêm vào đó, lượng vitamin A tăng cao trong cơ thể sẽ gây ảnh hưởng đến gan, làm mỏng xương. Khi cần sử dụng, mỗi ngày với trẻ em chỉ uống liều 20.000UI, người lớn liều 100.000UI, mỗi đợt chỉ kéo dài từ 1 - 2 tháng, sau 4 - 5 tháng mới tiếp tục đợt khác. Liều vitamin A bổ sung quá cao (quá 10.000 đơn vị) sẽ xảy ngộ độc, dị dạng thai nhi đặc biệt là trong ba tháng đầu của thai kỳ.

Thừa vitamin C gây sỏi thận và chứng Metabolic acidosis

Là loại vitamin có khả năng chống oxy hóa rất cao nên vitamin C có thể chống các phần tử tự do, giúp phòng chống ung thư. Ngoài ra, còn làm tăng sức đề kháng, làm trơn thành mạch, làm đẹp da...

Chính vậy mà vitamin C thường bị lạm dụng thông qua con đường tiêm tĩnh mạch. Nếu tiêm với liều cao thường xuyên sẽ gây ra những tác hại nguy hiểm như sỏi thận, làm tan máu, tiêu chảy hay viêm loét đường tiêu hóa, viêm đường tiết niệu, giảm sức bền hồng cầu, giảm thời gian đông máu.

Ngoài ra, bạn có thể bị chứng “metabolic acidosis”, xảy ra khi lượng axit trong cơ thể tăng cao. Triệu chứng có thể có là đau đầu, đau lưng, lo âu, giảm sức nhìn, buồn nôn, nôn, đau bụng và mất nước.

Dư thừa vitamin gây ra ngộ độc, ảnh hưởng cho sản phụ, thai nhi.© Được VTC cung cấp

Thừa vitamin D: tiêu xương do tăng canxi máu

Vitamin D có vai trò tham gia chuyển hóa và hấp thu canxi dưới dạng phosphat tại ruột. Canxi đọng ở xương răng làm cho răng, xương được cứng chắc. Ngoài nguồn vitamin D hấp thu được từ thực phẩm, vitamin D còn có nguồn được tạo ra nhờ tác dụng của tia cực tím trong ánh sáng mặt trời mà ergosterin chuyển thành vitamin D2 dưới da.

Việc lạm dụng vitamin D có thể gây ra ngộ độc cho cơ thể, làm tăng hàm lượng canxi trong máu, phát sinh hiện tượng buồn nôn, giảm cân, mệt mỏi, suy thận đọng canxi ở thận, dẫn tới tử vong.

Ngoài ra, thừa vitamin D còn gây ra tỷ lệ phospho máu giảm, kết hợp tăng canxi máu gây nôn, chán ăn, tiêu chảy, đau các khớp, sốt cao, chảy máu võng mạc, rối loạn tâm thần, co giật dạng động kinh, đi tiểu tăng lên, mất nước, tăng huyết áp. Những tác dụng này chỉ xuất hiện với liều rất cao (25 đến 27 mg/ngày cho 1kg trọng lượng) và dùng trong nhiều tuần.

Ở trẻ em gây chán ăn, mệt mỏi, nôn ói, xương hóa sụn sớm. Người lớn dùng quá liều lâu ngày cũng bị chán ăn, nôn ói, tiêu chảy. Phụ nữ có thai dùng quá thừa vitamin D sẽ bị vôi hóa nhau thai. Nói chung, theo một số nhà khoa học, thừa vitamin không còn tạo xương mà là tiêu xương (do tăng canxi máu).

Cách bổ sung vitamin tốt nhất là qua đường ăn uống. Nếu sợ thiếu vitamin và cả chất khoáng, có thể dùng thuốc bổ sung nhưng nên dùng đúng liều, có sự chỉ dẫn của bác sĩ.

LÝ DO NGƯỜI CAO TUỔI CHÓNG MẶT

 Người lớn tuổi chóng mặt có thể do mất ngủ, u não, đau nửa đầu, suy giảm chức năng tiền đình, thoái hóa cột sống cổ chèn ép rễ thần kinh.

Chóng mặt là một trong những vấn đề thường gặp ở người lớn tuổi. Triệu chứng đi kèm thường gồm đau đầu, ù tai, hoa mắt, nôn, buồn nôn, hồi hộp, hốt hoảng, mất định hướng, té ngã...

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Văn Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết chóng mặt ở người lớn tuổi có thể do nhiều bệnh lý tiềm ẩn.

Bệnh thần kinh như động kinh, u não, đau nửa đầu, rối loạn giấc ngủ, thiếu máu lên não, dị dạng mạch máu não... có thể dẫn đến chóng mắt.

Bệnh Meniere gây rối loạn tai trong, triệu chứng gồm chóng mặt, mất thính giác hoặc nghe kém và ù tai, có cảm giác như tiếng côn trùng vo ve hoặc tiếng cối xay lúa ầm ầm. Bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân dùng các loại thuốc chống nôn, thuốc kháng histamine hoặc benzodiazepine để hỗ trợ kiểm soát triệu chứng và tư vấn chế độ ăn ít muối.

Bệnh lý làm giảm chức năng tiền đình hai bên, bác sĩ Tuấn cho biết có gần 50% người trên 60 tuổi suy giảm chức năng tiền đình. Các bệnh tiền đình gây chóng mặt ở người cao tuổi có thể do tổn thương tiền đình ngoại biên, viêm mê đạo vùng ốc tai, tắc mạch máu não vùng sau cổ, chấn thương vùng đầu, viêm dây thần kinh tiền đình, chấn thương đầu...

Người lớn tuổi sử dụng các loại thuốc như kháng sinh, nhóm thuốc chống động kinh, an thần... cũng dễ chóng mặt do giảm chức năng tiền đình.

Thoái hóa cột sống cổ gây chèn ép rễ thần kinh là tình trạng chèn ép mạch máu và rễ thần kinh do thoái hóa cột sống cổ rất thường gặp ở người cao tuổi, dẫn đến thiếu máu não gây chóng mặt kéo dài, đau mỏi cổ vai gáy, đau đầu...

Các bệnh khác như bệnh tim mạch, đái tháo đường, suy thận, xơ vữa động mạch, tăng hoặc hạ huyết áp cũng là nguyên nhân. Một số tác nhân như thay đổi thời tiết, ngộ độc thực phẩm, stress kéo dài... có thể làm người lớn tuổi đau đầu, chóng mặt.

Theo bác sĩ Tuấn, chóng mặt không chỉ gây nên cảm giác khó chịu mà còn làm tăng nguy cơ ngã, dẫn đến gãy xương, đập đầu làm tụ máu, chấn thương sọ não. Khi chóng mặt, người lớn tuổi nên nằm thoải mái, hoặc ngồi nghỉ ở ghế mềm, có tựa tránh gắng gượng đi tiếp. Không thay đổi tư thế đột ngột từ ngồi sang đứng hoặc từ nằm sang ngồi. Tránh các hoạt động sử dụng máy móc, chạy xe hay leo cầu thang.

Tăng cường uống nước, bổ sung rau xanh hàng ngày để nâng cao sức khỏe. Hạn chế ăn uống quá mặn hoặc quá ngọt tránh ảnh hưởng cân bằng nước trong cơ thể, khó kiểm soát đường huyết dễ chóng mặt.

Thư giãn và nghỉ ngơi trong môi trường thoải mái, tập thiền, vận động nhẹ cũng là cách để giảm căng thẳng và loại bỏ áp lực, từ đó cải thiện chóng mặt. Nếu không bớt, người cao tuổi cần đi khám để xác định nguyên nhân và tìm phương pháp điều trị phù hợp.

Huy Văn

 

Tác hại đáng sợ của rau ngải cứu nếu dùng sai cách

 Ngải cứu vừa là loại cây vừa có thể chế biến những món ăn ngon và bổ, đem đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số lưu ý khi ăn ngải cứu bởi nếu ăn sai cách có thể gây hại đến sức khỏe. Dưới đây là những tác hại của rau ngải cứu nếu như bạn ăn sai cách.

Tổng quan về ngải cứu

Ngải cứu còn có tên thuốc cứu, ngải diệp, nhả ngải (Tày), quá sú (Mông), cỏ linh li (Thái). Đây là cây thân thảo, sống lâu năm, lá mọc so le, chẻ lông chim, phiến men theo cuống đến tận gốc, dính vào thân như có bẹ, các thùy hình mác hẹp, đầu nhọn, mặt trên màu lục sậm, mặt dưới phủ đầy lông nhung màu trắng. Những lá ở ngọn có hoa không chẻ. Không chỉ được sử dụng làm thực phẩm, ngải cứu được sử dụng trong dân gian và Đông y để chữa bệnh.

Theo y học cổ truyền, ngải cứu có vị đắng, mùi thơm, tính ấm, được sử dụng để chữa trị trong các trường hợp: phụ nữ kinh nguyệt không đều, ghẻ lở, viêm da, dị ứng, viêm gan, trừ giun, điều hòa khí huyết, ôn kinh, an thai, đau bụng do lạnh, nôn mửa, kiết lỵ…

Rau ngải cứu rất tốt nhưng không phải ai dùng cũng được© Được VTC cung cấp

Tác hại của rau ngải cứu nếu dùng sai cách

Không tốt cho người bị viêm gan

Theo thông tin trên báo Vietnamnet cho biết, tinh dầu trong ngải cứu là thành phần có tác dụng chữa bệnh, nhưng cũng là thành phần chứa độc tính. Nếu người bị viêm gan ăn ngải cứu, khi đó dược chất đi vào gan sẽ gây ra rối loạn chuyển hóa của tế bào gan, dẫn tới viêm gan cấp tính do trúng độc và viêm gan vàng da, khiến cho gan to, nước tiểu đục, nước tiểu có lẫn dịch mật (chứng bệnh biliuria). Do đó người bị viêm gan nên tránh xa món này.

Không ăn trong 3 tháng đầu thai kỳ

Theo các chuyên gia, phụ nữ mang thai thời kỳ 3 tháng đầu không nên dùng bất kỳ dược liệu nào, đặc biệt là ngải cứu. Tuy nhiên với một số trường hợp bị động thai có dấu hiệu ra máu, bạn có thể dùng ngải cứu bằng cách sao cháy, sau đó vẩy một chút nước vào cho hết hỏa độc và sắc lên uống. Tuy nhiên, cũng cần phải thận trọng khi uống, tốt nhất đi khám bác sĩ chuyên khoa để được điều trị đúng và kịp thời.

Người bị rối loạn đường ruột cấp tính

Một trong những tác dụng nổi bật của ngải cứu đó là giúp cơ thể tăng việc đi tiểu, vì thế nó được xem là một vị thuốc nhuận tràng hiệu nghiệm. Thế nhưng, cũng do tác dụng này mà những người bị rối loạn đường ruột cấp tính cần phải tránh xa ngải cứu, nếu không bệnh tình sẽ khó kiểm soát và ngày một trầm trọng hơn.

Lưu ý: Chuyên gia khuyến cáo, tuy ngải cứu có nhiều tác dụng trong điều trị bệnh nhưng không nên dùng nhiều vì có thành phần độc tố. Khi dùng lá ngải cứu sắc uống thay trà, chỉ nên sử dụng khoảng 3 - 5g khô (9 - 15g tươi) và dùng theo từng đợt, khỏi bệnh thì ngừng.

VITAMIN D GIÚP TĂNG TUỔI THỌ

                         Loại vitamin quan trọng giúp tăng tuổi thọ

Các nhà nghiên cứu cho biết vitamin D là chất quan trọng giúp giảm viêm, có thể phòng ngừa ung thư, từ đó tăng tuổi thọ.

Hiện, nhiều nghiên cứu trên toàn cầu cho thấy vitamin D là chìa khóa quan trọng để tăng tuổi thọ. Tiến sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia Mỹ, nhà nghiên cứu chống lão hóa João Pedro de Magalhães và tỷ phú đầu tư vào tuổi thọ Christian Angermayer đều cho biết họ bổ sung vitamin D với liều lượng khác nhau mỗi ngày.

Theo Angermayer, tác dụng của vitamin D với hệ miễn dịch và khả năng giảm nguy cơ ung thư đã được chứng minh nhiều lần.

Vitamin D giúp ruột hấp thụ canxi từ thức ăn, giữ cho xương chắc khỏe. Khi không tiếp nhận đủ canxi từ chế độ ăn uống, cơ thể phải lấy canxi dự trữ trong xương để đáp ứng nhu cầu. Các chuyên gia chỉ ra rằng người lớn tuổi bổ sung từ 400 đến 800 đơn vị (IU) vitamin D mỗi ngày sẽ giảm đáng kể nguy cơ gãy xương. Đây là vitamin đặc biệt quan trọng với người già, nhóm dân số có nguy cơ tử vong cao sau các chấn thương như gãy xương hông.

Vitamin D còn giúp ngăn ngừa chuột rút và co thắt cơ, giảm viêm, cải thiện chức năng miễn dịch.

Theo khuyến nghị, trẻ em và người dưới 70 tuổi cần hấp thụ mức vitamin D như nhau hàng ngày là 600 IU. Tiến sĩ John Bilezikian, bác sĩ nội tiết tại Trung tâm Y tế Đại học Columbia, cho biết phơi nắng khoảng 15 đến 20 phút vào mùa hè là đủ.

Các thực phẩm giàu vitamin D. Ảnh: Freepik© Được VnExpress cung cấp

Ăn các loại cá béo như cá hồi hoặc cá ngừ, ăn thịt bò ở mức độ thấp, uống sữa và ăn lòng đỏ trứng cũng bổ sung lượng vitamin D dự trữ. Nhóm cần bổ sung vitamin D quanh năm là người già, người không thường xuyên ra nắng và những người có làn da sẫm màu.

Các chuyên gia khuyến cáo trước khi bước sang tuổi 70, mọi người nên tăng cường lượng vitamin D hàng ngày lên 800 IU. Liều lượng này tương tự 85 g cá hồi và một cốc sữa mỗi ngày.

Tuy nhiên, lạm dụng vitamin D có thể dẫn đến tình trạng tích tụ canxi nguy hiểm trong thận, tim, máu và phổi. Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ, giới hạn an toàn là 4.000 IU.

Angermayer, 45 tuổi, uống khoảng 4.000 IU vitamin D ba ngày một lần. Tiến sĩ Fauci, 82 tuổi, cho biết trước đây ông dùng vitamin D ở mức độ thấp, hiện tăng lên mức độ phù hợp lứa tuổi. Nhà nghiên cứu De Magalhães không quá lo lắng về lượng vitamin D hấp thụ vào mùa hè, nhưng trong mùa đông, ông bổ sung thêm loại chất này, bên cạnh việc tập thể dục thường xuyên, không hút thuốc và ăn đồ ăn vặt.

Thục Linh (Theo Insider)

 

Cẩn thận với cơn đau đầu kéo dài, nguy cơ mắc u não nguy hiểm

Các bác sĩ cho hay u não có thể gặp ở nhiều lứa tuổi, phát triển âm thầm, biểu hiện điển hình nhất là xuất hiện các triệu chứng đau đầu kéo dài.

Bệnh nhân u não phục hồi sau khi được các bác sĩ phẫu thuật lấy khối u - Ảnh: B.H.© Được Tuổi trẻ cung cấp

Nhiều trường hợp phát hiện u não có kích thước lớn

Mới đây Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) đã phẫu thuật thành công cho hai trường hợp người bệnh có khối u não kích thước lớn, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Đặc điểm chung của những bệnh nhân này đều xuất hiện cơn đau đầu kéo dài và ngày càng tăng dần.

Trường hợp thứ nhất là ông H.S. (53 tuổi, TP.HCM) nhập viện trong tình trạng lừ đừ, nhức đầu, chóng mặt và nôn ói.

Kết quả chụp CT cho thấy người bệnh có khối u kích thước lớn 5 x 4 x 4cm, vị trí ở tiểu não trái, mật độ mạch máu trong u cao, theo dõi u nguyên bào mạch máu (hemangioblastoma)…

Các bác sĩ ngoại thần kinh đã thực hiện phẫu thuật cắt bỏ khối u. Ca phẫu thuật kéo dài 8 tiếng, khối u được bóc tách, bệnh nhân bảo tồn được các cấu trúc thần kinh xung quanh u và không có tai biến trong mổ.

Các bác sĩ cho biết u não hemangioblastoma ông S. gặp phải là loại u não dạng mạch máu, vị trí ở vùng hố sau - tiểu não chật hẹp, mật độ mạch máu cao, đòi hỏi phẫu thuật viên phải thao tác phẫu thuật tỉ mỉ, khéo léo để bóc tách xung quanh khối u. Đây là loại phẫu thuật khó với tỉ lệ tai biến, biến chứng và di chứng cao.

Trường hợp thứ hai là anh T.Q.C. (21 tuổi, TP.HCM) nhập viện trong tình trạng nhức đầu, lơ mơ, ngủ li bì và yếu dần chân tay tăng dần trong khoảng một tháng nay.

Bệnh nhân được khám và chẩn đoán có u màng não kích thước lớn, chiếm gần nửa bán cầu não bên phải, chèn ép nặng mô não, nguy cơ mất mạng.

Do u não có mật độ mạch máu cao và nhiều nguồn mạch máu nuôi dưỡng nên các bác sĩ đã can thiệp nội mạch (DSA) trong vòng 3 tiếng trước khi mổ và phẫu thuật cắt trọn u một ngày sau đó.

U não thường có biểu hiện nào?

TS Dương Thanh Tùng - trưởng khoa ngoại thần kinh Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) - cho biết u não có thể gặp ở mọi lứa tuổi, u thường phát triển âm thầm, không có triệu chứng đặc hiệu.

Thường u não chỉ có triệu chứng khi u chèn ép vào các thành phần của hệ thần kinh, đặc biệt khi u đã tạo thành nang dịch tăng thể tích, gây phù mô não quanh u, tăng áp lực nội sọ.

Dấu hiệu phổ biến là những cơn đau đầu kéo dài và tăng dần. Chính vì vậy người dân không nên chủ quan đối với những cơn đau đầu.

Vì đây là nguyên nhân của một số bệnh nguy hiểm, trong đó bệnh lý về thần kinh sọ não. Khi đau đầu kéo dài, bất thường, người dân cần đi khám tại các bệnh viện chuyên khoa thần kinh để tìm ra nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Theo bác sĩ Tùng, đến nay không có phương pháp nào có thể phòng ngừa u não được, theo nhiều nghiên cứu trên thế giới, u não là đột biến gene, nguyên nhân chưa rõ ràng.

Tuy nhiên trong một số trường hợp có thể tầm soát được bằng cách CT, MRI với những u não có tính chất gia đình.

“Đối với những người trong gia đình có u não, đau đầu dai dẳng nên chụp CT, MRI để được tầm soát”, bác sĩ Tùng cho hay.

Loại trái cây hỗ trợ giải độc, tốt cho gan

 Kiều Vũ (T/H)

Có một số loại trái cây có thể giải độc gan một cách tự nhiên và cải thiện tiêu hoá.

Cam

Cam là loại trái cây có chứa nhiều glutathione, vitamin C và các chất chống oxy hoá. Các chất này giúp bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể và có thể hỗ trợ đào thải độc tố trong gan. Cam có thể dùng như một loại trái cây tráng miệng hoặc làm nước ép.

Bưởi

Ai cũng biết bưởi tốt cho những người đang áp dụng chế độ ăn giảm cân. Nhưng ngoài ra bưởi còn có thể hỗ trợ giải độc gan vì rất giàu vitamin C và giàu chất chống oxy hoá. Giống như cam, bưởi có thể ăn tráng miệng hoặc ép nước để uống.

Táo

Táo rất tốt cho sức khoẻ và có lợi cho gan. Trong táo có nhiều chất xơ pectin (là loại chất xơ hoà tan), có khả năng đào thải các kim loại nặng được tích luỹ từ thực phẩm; có thể giúp phòng tránh các bệnh về gan và da. Nước ép táo còn có tác dụng hỗ trợ hoà tan sỏi mật.