Nguồn gốc và ý nghĩa ngày tết Trung thu Việt Nam

 Tết Trung thu là một ngày lễ ý nghĩa và quan trọng trong văn hóa dân gian của nhiều nước châu Á trong đó có Việt Nam. Để biết nguồn gốc tết Trung thu cũng như ý nghĩa và các hoạt động trong lễ hội trăng rằm, mời bạn đọc cùng Điện Máy - Nội Thất Chợ Lớn tham khảo bài viết dưới đây!

Nguồn gốc và ý nghĩa ngày tết Trung thu Việt Nam

1. Nguồn gốc ngày tết Trung thu

Tết Trung Thu, còn được gọi là tết Trung nguyên hoặc tết Nguyên tiêu, là một ngày lễ quan trọng trong văn hóa dân gian của nhiều nước châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và nhiều nơi khác. Tết Trung thu thường diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch, khi trăng tròn và sáng rực, thường là tháng 9 trong lịch dương.

Tết Trung thu diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch

Có nhiều câu chuyện và sự tích khác nhau liên quan đến tết Trung thu ở một số nước châu Á. Trong đó ở Việt Nam, nguồn gốc của ngày tết Trung thu bắt nguồn từ sự tích Hằng Nga và chú Cuội.

Chuyện kể rằng, ngày xưa có một tiên nữ là Hằng Nga có nhan sắc xinh đẹp và rất yêu trẻ con. Hằng Nga hay lẻn xuống trần gian chơi đùa với trẻ em mặc dù tiên giới cấm đoán.

Một ngày, Ngọc Hoàng tổ chức một cuộc thi làm bánh ngày rằm. Ai làm được bánh ngon, đẹp, và lạ nhất sẽ được trọng thưởng. Hằng Nga quyết định xuống trần gian để tìm cách làm một loại bánh ngon, đẹp lạ tham gia cuộc thi.

Hằng Nga gặp gỡ chú Cuội, một người có tật nói dóc và đã chỉ cho Hằng Nga cách làm bánh bằng cách trộn tất cả các nguyên liệu lại với nhau rồi mang đi nướng. Kết quả là những chiếc bánh chế bởi chú Cuội khi được đám trẻ ăn thử thì chúng rất thích và khen rất ngon. Nhờ chú Cuội mà Hằng Nga đã thắng cuộc thi và những chiếc bánh này được gọi là "bánh trung thu."

Lúc đó chú Cuội vì phép lạ mà cùng cây đa bị kéo lên cung trăng, Cuội bị kẹt lại ở đây nên rất nhớ nhà và luôn buồn bã. Thấy vậy, Hằng Nga đã xin Ngọc Hoàng cho chú Cuội mỗi năm được xuống trần gian một lần vào dịp rằm tháng 8 âm lịch để đoàn tụ gia đình. Hằng Nga cũng xin được hạ giới ngày đó để được vui chơi và đem bánh trung thu cho đám trẻ ăn. 

Tết Trung Thu bắt nguồn từ sự tích Hằng Nga và chú Cuội

Từ đó, mỗi năm vào ngày rằm tháng 8 âm lịch, Hằng Nga và chú Cuội được phép xuống trần gian chơi cùng các em nhỏ và đoàn tụ với gia đình. Ngọc Hoàng đặt tên cho ngày rằm tháng tám là "tết Trung thu" và cái tên tết Đoàn viên, tết Thiếu nhi cũng theo đó mà ra đời. 

2. Ý nghĩa của ngày tết Trung thu

Từ sự tích chú Cuội được về đoàn tụ với gia đình vào ngày rằng tháng 8 âm lịch, Trung thu có ý nghĩa tết Đoàn viên, là dịp để các thành viên trong gia đình tụ họp, ăn uống và chia sẻ những câu chuyện cùng nhau. Ngày tết Trung thu là dịp thể hiện tình cảm yêu thương, sự quan tâm và sự gắn kết giữa các thế hệ. Những người con xa nhà khi về thăm gia đình thường tặng bánh trung thu như một cách bày tỏ sự yêu thương đối với cha mẹ.

Đối với trẻ em, Trung thu là dịp được chị Hằng xuống chơi, được ăn bánh trung thu, phá cỗ, được tặng lồng đèn đủ sắc màu. Trung thu là tết Thiếu nhi cũng thể hiện ý nghĩa trẻ em luôn được người lớn yêu thương, được vui chơi và được biết về nét văn hóa truyền thống của Việt Nam.

Tết Trung thu mang nhiều ý nghĩa đối với người Việt Nam

Đối với văn hóa nông nghiệp lúa nước, mùa thu tháng Tám là thời điểm mưa thuận gió hòa, khí hậu mát mẻ và vụ mùa gieo trồng thuận lợi. Người dân tổ chức lễ hội vào ngày tết Trung thu để cảm tạ trời đất đã ban cho mùa màng bội thu, đem lại sự ấm no, đồng thời là dịp để trai gái gặp gỡ, giao duyên hay kết nối bạn bè, làng xóm. 

Ý nghĩa các tên gọi của tết Trung thu ở Việt Nam:

• Rằm tháng Tám: Ngày rằm lớn vào ngày rằm tháng 8 âm lịch
• Tết Trung thu: Tết giữa mùa thu
• Tết Đoàn viên: Tết mà các thành viên trong gia đình đoàn tụ, sum họp ăn bánh, uống trà
• Tết Thiếu nhi: Tết để trẻ em vui chơi, phá cỗ, rước đèn
• Tết Trông trăng: Có ý nghĩa chỉ hoạt động ngắm trăng tròn trong lễ hội

3. Một số hoạt động thú vị trong ngày tết Trung thu Việt Nam

Làm đèn lồng

Làm đèn lồng là một hoạt động truyền thống trong ngày tết Trung thu. Gia đình thường cùng nhau làm đèn lồng từ giấy màu sắc hoặc đơn sơ hơn là làm từ những lon sữa bằng thiếc, sau đó trưng bày chúng trước cửa nhà hoặc trong sân để tạo không gian thú vị, đặc sắc, thu hút trẻ nhỏ.

Làm đèn lồng ngày tết Trung thu

Nhảy múa và múa lân

Nhảy múa và múa lân thường được tổ chức tại các sự kiện trong ngày tết Trung thu. Các nhóm nhảy múa và múa lân trình diễn để mang lại may mắn, tài lộc và tiêu trừ điều xấu.

Tết Trung thu thường không thể thiếu múa lân

Chơi các trò chơi dân gian

Ngày tết Trung thu thích hợp để tham gia vào các trò chơi dân gian như kéo co, đu quay, nhảy bao lúa, chơi cờ tướng, chơi ô ăn quan và nhiều trò chơi khác.

Phá cỗ 

Phá cỗ là hoạt động khi trẻ em thưởng thức mâm cỗ Trung thu gồm bánh, kẹo, các loại hoa quả hay thậm chí là đồ chơi mà người lớn chuẩn bị. Hoạt động này thể hiện sự vui vẻ, sự háo hức và niềm mong đợi của trẻ em trong ngày tết Trung thu.

Trẻ em phá cỗ ngày tết Trung thu

Ăn bánh Trung thu và các món ngon

Bánh trung thu và uống trà là hoạt động không thể thiếu trong ngày này. Gia đình cùng nhau thưởng thức bánh trung thu, uống trà hoặc thưởng thức các món ăn ngon, chia sẻ khoảnh khắc ấm áp bên nhau.

Cả gia đình quây quần ăn bánh trung thu

Chuẩn bị mâm cỗ dâng lên tổ tiên

Đây là hoạt động không bắt buộc mà sẽ tùy vào truyền thống của từng gia đình. Ở những gia đình phía Bắc, vào ngày rằm tháng 8 âm lịch, con cháu thường tụ họp cùng nhau chuẩn bị mâm cỗ gồm thức ăn, hoa quả, đèn, nhang để dâng lên tổ tiên như một cách thể hiện sự tôn kính và cảm ơn tổ tiên đã xây dựng và bảo vệ gia đình.

Kết: Tết Trung thu mang nhiều ý nghĩa về tình cảm gia đình, niềm vui của trẻ em và thể hiện lòng biết ơn của người dân Việt Nam đối với thiên nhiên, trời đất. Ngày tết Trung thu đang đến gần, hy vọng mọi người có thời gian sum họp với gia đình và đón một mùa Trung thu yên bình, hạnh phúc.